مطالعه موردی یک بیمار زبان‏پریش به‏منظوربررسی نقش الگوی فرهنگی در پایایی توانش زبانی بر‏پایه ایده یاکوبسن

در این پژوهش، با مطالعه موردی یک بیمار زبان‏پریش- که گویش مازندرانی را به‏صورت غیر‏مستقیم و گویش فارسی معیار را به‏صورت مستقیم فراگرفته است- این موضوع را بررسی کرده‏ایم که با توجه به اینکه در دوران بزرگ‏سالی، میزان تسلط زبانی این فرد بر هر‏دو گویش، یکسان است، در کدام گویش، پایایی توانش زبانی او بیشتر است و چه عامل یا عواملی در این مسیله نقش دارد. مبنای بحث ما این ایده یاکوبسن است که زبان‏پریشی از هر‏نوعی که باشد، اختلالی شدید یا خفیف در یکی از قوه‏های انتخاب یا ترکیب به‏شمار می‏رود و عامل فرهنگی، در گرایش کلام زبان‏پریش به‏سمت یکی از این دو گونه اختلال، موثر است. پس‏از بررسی گفته های بیمار مورد‏مطالعه در این تحقیق دریافتیم که با‏وجود آموزش مستقیم گویش فارسی معیار به بیمار در دوران کودکی و نیز استفاده از همین زبان در جلسه‏های گفتار‏درمانی، گفتار فارسی بیمار، دچار اختلال بیشتری است و به‏سمت قطب استعاری میل دارد؛ اما گفتار مازندرانی او به گفتار طبیعی، نزدیک تر است و اختلال کمتری در آن دیده می‏شود. از‏نظر یاکوبسن، غلبه عامل فرهنگی و خلق‏و‏خوی حاکم بر محیط یاد‏گیری، چنین ننتیجه‏ای را در‏پی دارد.