توصیفی از گفتار دانشآموزان پایه اول ابتدایی در نظریه نقشگرای نظاممند هلیدی: فرانقش متنی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
دستجردی کاظمی مهدی
|
منبع
|
زبان پژوهي - 1390 - دوره : 3 - شماره : 5 - صفحه:93 -131
|
|
|
چکیده
|
مقاله حاضر کوششی است برای توصیف گفتار کودکان ششساله، فارسیزبان و تهرانی درقالب نظریه نقشگرای نظاممند هلیدی و متیسن (2004) که ازمنظر فرانقش متنی این نظریه انجام شده است. ضرورت و اهمیت چنین پژوهشی از آن جهت است که باوجود اهمیت مطالعه گونه گفتاری در بررسیهای زبانی، پژوهشهای توصیفی درباره زبان فارسی و بهویژه گونه گفتاری این زبان و درحوزه گفتار کودکان، بسیار اندکاند. دادههای مطالعهشده در این رساله، مشتمل بر بیشاز 4200 بند خبری ساده و مرکب است. این دادههای گفتاری متعلق به کودکان، از پژوهشی انجامشده در سالهای 1380 تا 1384 بانام بررسی واژگان پایه در کودکان ایرانی استخراج و تهیه شده و ازطریق بیان چهارده داستان مصوّر (آزمون تولیدی) ازسوی بیست کودک فارسیزبان جدیدالورود به پایه اول دبستان در شهر تهران (شامل ده دختر و ده پسر انتخابشده بهطور تصادفی) بهدست آمدهاند. هر داستان با سه یا چهار تصویر رنگی و گویا نمایش داده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که:الف) نود درصد از بندهای گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، ساده و ده درصد دیگر، مرکباند؛ب) میزان بروز آغازگرهای تجربی نشاندار در گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، هجده درصد است؛ج) حذف ضمیر فاعلی در گونه گفتاری کودکان، تمایلی غالب، بینشان و حدود 55 درصد است؛د) در گونه گفتاری کودکان، میزان کاربرد آغازگرهای مرکب/ چندگانه، سی درصد است؛ه) در توالیهای آغازگرهای مرکب/ چندگانه در گونه گفتاری زبان فارسی در کودکان، این سلسله مراتب مشاهده شده است: متنی- تجربی (98 درصد) < بینافردی- تجربی (5/1 درصد) < متنی- بنیافردی- تجربی (1 درصد)؛و) آغازگر متنی در 98 درصد از آغازگرهای مرکب/ چندگانه بهکار رفته است؛ز) فراوانترین آغازگر متنی، کلمه «بعد» و گونههایش و پساز آن، کلمه «دیگر» و گونههایش بوده است؛ح) در بندهای پیرو، آغازگر متنی بیشتر «که» است و پساز آن، «تا» بسیار کمتر بهکار رفته است؛ط) در گونه گفتاری کودکان، کاربرد آغازگر بینافردی در آغازگرهای مرکب/ چندگانه تنها دو درصد است.
|
کلیدواژه
|
فرانقش متنی ,آغازگر ,پایان بخش ,زبان گفتاری ,دانش آموزان پایه اول ابتدایی
|
آدرس
|
پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش, ایران
|
پست الکترونیکی
|
dastjerdi_ir@yahoo.com
|
|
|
|
|