انگاره زایشی فراگیری زبان (تاملی در ماهیت دستور کانونی و روند بازنمایی آن در زبان کودک)

این مقاله با هدف ارزیابی انگاره زایشی فراگیری زبان بر‏پایه داد ه ها و شواهد فراگیری نحو زبان فارسی نگاشته شده است. در این پژوهش، نخست ویژگی های بنیادی زبان کودک را برشمرده و استدلال کرده‏ایم که کشف این ویژگی ها به‏طور مستقیم یا غیر‏مستقیم، زمینه ساز معرفی انگاره زایشی فراگیری زبان بوده است. پس‏از معرفی انگاره زایشیِ فراگیری زبان، این سوال مطرح شده است که دانش زبانیِ ذاتی و زیستی (دستور همگانی)، چه ماهیتی دارد و چگونه در دستور کانونی، نمود می یابد. برای پاسخ گویی به این سوال، نخست دو دیدگاه پیوستگی و بلوغی را درباره ماهیت دستور همگانی و شیوه باز‏نمایی آن در زبان کودک، مطرح کرده و سپس شواهدی را از روند فراگیری نحو از‏سوی یک کودک فارسی‏زبان، به‏دست داده‏ایم تا معلوم شود کدام‏یک از این دو دیدگاه، بهتر می تواند شواهد را تبیین کند. حاصل بحث، این است که هیچ‏یک از دو دیدگاه پیوستگی و بلوغی، به‏تنهایی نمی توانند ویژگی های زبان کودک را تبیین کنند. در‏نهایت، بر این نکته تاکید کرده‏ایم که انگاره فراگیری زبان نمی‏تواند صرفاً صوری باشد؛ بلکه باید بتواند گرایش‏های نقشیِ کودک را نیز تبیین کند؛ آن‏گاه انگاره‏ای را برای ترسیم سیمای پیش‏رفت زبان کودک، پیش‏نهاد کرده‏ایم.