ساخت اطلاع و ساخت آغازگری در زبان فارسی: مطالعه ای پیکره-محور

در حالت بی نشان، نهادِ جمله آغازگر به شمار می‌آید و در حالت نشان‌دار، سازه‌های دیگری مانند گروه اسمی غیرِ نهادی، گروه حرف اضافه ای و موارد مشابه ممکن است بر اثر فرایند پیشایندسازی به صورت آغازگر نشان‌دار نمایان شوند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت اطلاعی و مقوله نحوی سازه های آغازگر (نشان‌دار و بی نشان) در زبان فارسی است. پژوهش حاضر را می توان پیکره ایتوصیفی به شمار آورد که داده های آن از دو پیکره زبانی فیلم سینمائی و گزارش فوتبال استخراج می شوند. پرینس (prince, 1992)، وارد و بیرنر (ward & birner, 2004) و هالیدی و ماتیسن (halliday & matthiessen, 2004) به عنوان چارچوب نظری مورد استناد قرار گرفته‌اند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس (نسخه 23) تجزیه و تحلیل شده‌اند. مقایسه انطباق آغازگر با نهاد در هردو پیکره نمایانگر آن بود که میزان انطباق این دو در پیکره فیلم نسبت به پیکره فوتبال بیشتر است. همچنین، یافته‌ها نشان داد که از جنبه اطلاعی و در پیکره گزارش ورزشی، آغازگرهای بی نشان (نهاد) اغلب از جنبه کلامی استنباطی و از دیدگاه شنونده نو هستند، در حالی‌که در پیکره فیلم، آغازگرها اغلب از جنبه کلامی و شنونده هر دو کهنه هستند. در پیوند با سازه های پیشایندشده (آغازگر نشان‌دار) یافته‌ها نشان داد که این سازه‌ها از جنبه کلامی، بیشتر استنباطی (کهنه) و از دیدگاه شنونده نو هستند، در حالی که در پیکره فیلم این سازه‌ها اغلب از جنبه کلامی (و حتی شنونده) نو هستند. همچنین، در هردو پیکره گروه اسمی و گروه حرف اضافه ای پرتکرارترین سازه هایی هستند که جمله‌ها با آن‌ها آغاز می شوند.