بررسی و نقد رویکردهای زبانی در دیوان غزالی مشهدی

پس از قرن نهم، تغییراتی در زمینه‌ کاربرد لغات، ترکیبات و همچنین نحو شعر فارسی پدیدار شد و سبک تازه‌‌ای به وجود آمد که بعدها به «سبک هندی» موسوم شد. یکی از شاعرانی که بر‌اساس یافته‌های این تحقیق می‌‌توان ‌‌گفت، مولّفه‌‌های زبانی این سبک در شعر او نمود برجسته‌‌ای دارد، غزالی مشهدی، شاعر معروف قرن دهم است. در برخی از منابع متاخّر، غزالی را شاعری فصیح، با اشعاری روان و رسا دانسته‌‌اند. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی برخی ویژگی‌‌های پرکاربرد زبانی، در دیوان این شاعر پرداخته است. باید گفت در دیوان غزالی برخی رویکردها در استفاده از عناصر زبانی دیده می‌‌شود که با معیارهای فصاحت کلام که در کتب بلاغی ذکر شده است، مطابقت ندارند؛ از این جمله باید به تقدیم و تاخیر اجزای کلام، لغزش‌‌های نحوی و کاربرد نادرست برخی حروف اشاره کرد. از سوی دیگر باید گفت شاعر در کاربرد افعال و ترکیبات وصفی و اضافی، نوآوری‌هایی داشته که دایره‌ مضامین و مفاهیم شعر او را گسترده‌‌تر کرده است.

review of linguistic approaches in the divan of ghazali mashhadi

after the ninth century, alterations occurred in the use of words and combinations as well as the syntax of persian poetry, which led to the creation of a new style that later became known as the indian style. based on the findings of this research, the linguistic components of this style are prominent in ghazali mashhadi’s poetry. some later sources have considered ghazali an eloquent poet with fluent and expressive poems. this descriptive-analytical study has examined some of the most widely used linguistic features in this poet’s divan. it should be said that in ghazali’s divan, there are some approaches in the use of linguistic elements that do not comply with the criteria of eloquence mentioned in rhetorical books. these include the complication of word elements, slip of the grammatical, and the misuse of some letters. on the other hand, it should be said that the poet had innovations in the use of verbs and adjective-noun combinations that have expanded the range of themes and concepts of his poetry.