بازخوانی انیاگرامی شخصیت شیرین در منظومه شیرین و خسرو امیر خسرو دهلوی

شخصیت از مهم‌ترین عناصر ادبی به شمار می‌رود. شاعران و نویسندگان همواره می‌کوشیدند با پردازش دقیق شخصیت‌ها، قدرت هنری خویش را به نمایش بگذارند. «شیرین»، قهرمان منظومة عاشقانة «شیرین و خسرو» امیرخسرو دهلوی، از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخی- ادبی است که روایت‌های متعددی از شخصیت وی موجود است. از آنجا که روایت‌های متعدد و متنوع شخصیت «شیرین» در بازنمایی اندیشه‌های متفاوت راوی آن موثر است و به درک بهتر اثر کمک می‌کند، این جستار با کاربست نظریة انیاگرام، به بررسی شخصیت وی می‌پردازد. انیاگرام دانش مهمی است که حاصل عرفان شرقی و روان‌شناسی مدرن است و در پی ترسیم روابط پیچیدة انسان‌هاست و امروزه به مثابۀ یک الگوی مهم در نظام‌های آموزش و پرورش، مدیریت‌‌های اجتماعی، ورزشی و آموزش والدین کاربرد دارد تا براساس آن تیپ شخصیتی افراد مرتبط بازشناسی شود و در مناسبت‌های مختلف رفتار متناسب با آن شخصیت در پیش گرفته شود. این جستار یک پژوهش بین‌رشته‌ای است و روش انجام آن به شیوة توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است. ابتدا مبانی نظری انیاگرام براساس منابع کتابخانه‌‌ای به‌دقت شناخته و معرفی شده، سپس با بررسی و تحلیل متن، ویژگی‌‌های برجستة شخصیت «شیرین» در روایت امیرخسرو دهلوی در «شیرین و خسرو» استخراج و تجزیه‌و‌تحلیل شده و در پایان این ویژگی‌ها با الگوهای نه‌گانۀ انیاگرامی تطبیق داده شده است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که شخصیت شیرین با کدام یک از تیپ‌های نه‌‌گانة انیاگرام مطابقت دارد؟ به‌طور‌کلی با بررسی شخصیت «شیرین» که فردی جذاب، شکاک و وفادار است، می‌‌توان شباهت او را از میان تیپ‌‌های نه‌‌گانة انیاگرام با تیپ شش دریافت.

enneagram reconsideration of shirin’s character in amir khosrow dehlavi’s ‘shirin & khosrow’ poetry

the characters are the most important elements of a story for understanding the romantic fiction. different narratives of a story may represent different images and explanations for its characters and impact on narrator’s diverse ways of thinking; it also helps to understand the reason of different feedbacks to each narrative. the enneagram as an important knowledge seeking its root in the combination of oriental mystic with modern psychology tries to describe complex relations of human kind. nowadays enneagram is being used in education systems, social and sport managements and parents training in order to re-understand the concerning personality types of characters. this comparative analytical article based on library data and primarily tries to introduce enneagram model. after sufficient discussing and comparing and analyzing the data we show that the character of shirin in amir khosro dehlavi’s “shirin & khosro” story accordance with type six based on enneagram model. the article concludes that the character of shirin is charming, skeptical and also loyal and generally corresponds to the sixth type of the nine enneagram types.