جستاری در معماری مسجد جامع گلبرگه، شاهکار هنر ایرانی در شبه‌‌قاره هند

مسجد جامع گلبرگه در شهر گلبرگه، پایتخت سلاطین بهمنی در ناحیۀ دکن هند به سال 769 هجری به‌‌دست «معمار رفیع قزوینی» ساخته شد. چگونه یک معمار ایرانی قرن هشتم در آن ناحیۀ دوردست حضور پیدا کرده و اثری شگرف خلق کرده‌‌است که هنوز پابرجاست؟ ویژگی‌‌های شاخص معماری و فنی این مسجد و علت پایداری آن با وجود ویرانی سایر بناهای شهر، پرسش‌‌هایی در مواجهه با این بنا پیش کشیده و پاسخ روشنی می‌‌طلبد. فرضیۀ تحقیق، پیدایش شیوۀ معماری ایرانی در آن ناحیه را نفوذ موج فرهنگی و هنری با حضور هنرمندانی مثل آن معمار در آن نقطه از جهان می‌‌داند؛ فرایندی که سبک ایرانی دکنی را به نمایش گذاشته که متفاوت از معماری سبک مغولی هند است. روش تحقیق، تحلیلی توصیفی است. نتایج پژوهش کاربرد اصول نیارش معماری ایرانی، از‌‌جمله: اصل تقابل نیرو، استفادۀ وسیع از سازه‌‌های طاقی کلمبو، طاق آهنگ، گنبد و... را در ساخت این بنا نشان داده و ریشۀ ترکیب عناصر معماری هندی ازجمله شیوۀ «پنچایاتانا» در این بنا را روشن می‌‌سازد. همچنین وجوه معماری مسجد جامع گلبرگه را همراه با طرح‌‌ها و تصاویر مربوط، بررسی می‌‌کند.