دشت قیچاق : بررسی جغرافیایی و تاریخی (57-75)

چکیده دشت قپچاق، نامی است که در متون جغرافیایی و تاریخی دوره اسلامی بر دشت وسیع واقع در شمال غربی آسیا، غرب قزاقستان و جنوب روسیه امروزی (استپ‌های اوراسیا) اطلاق شده است. تتبع در منابع نشان می‌دهد که نام این دشت در منابع به اشکال مختلفی آمده است. به‌رغم بسامد قابل توجه این اسم در منابع، به ویژه از قرن پنجم هجری به بعد، آگاهی‌های مختصر و اشاره‌وار موجود، تصور دقیقی درباره حدود جغرافیایی این دشت به دست نمی‌دهد؛ با این حال مشخص است که اتحادیه‌ای از قبایل قپچاق تا زمان استیلای مغولان بر این سرزمین در اوایل قرن هفتم هجری، در این دشت سکونت و تسلط داشته‌اند. عدم تشکیل دولت و قدرت مرکزی در دشت قپچاق با مرزها و ثغوری مشخص، پراکنده بودن قبایل در این دشت وسیع و نیز استمرار زندگی بدوی آنان در طول حدود دو قرن تسلط آنها بر آن، از جمله موانع مهمی است که تعیین دقیق حدود و ثغور آن را دشوار می‌سازد.