حلقه مشترک و پیوند آن با اصطلاحات حدیثی

چکیدهمدت‌هاست که محققان غربی پدیده «حلقه مشترک» در سندهای احادیث را می‌شناسند. آنان در مطالعات خود از این پدیده تفسیرهای مختلفی عرضه داشته‌اند و از آن برای تاریخ‌گذاری احادیث بهره گرفته‌اند. مقاله حاضر، در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا این پدیده نزد محدثان مسلمان در دوران متقدّم نیز شناخته بوده است و از میان انبوه اصطلاحات حدیثی که محدثان در تبیین ویژگی‌های مختلف احادیث و راویان آنها وضع کرده‌اند، کدامیک به حلقه مشترک مربوطند. با مرور آثار حدیثی متقدّمان آشکار می‌شود که پاسخ سوال نخست مثبت است، و اصطلاحاتی چون «غریب» و «فرد» ناظر به وجوهی از همین پدیده وضع شده و به‌کار رفته‌اند. همچنین نشان داده می‌شود که اصطلاح حدیثی «مدار» را می‌توان معادل اصطلاح غربی «حلقه مشترک» گرفت. در پایان با بررسی نحوه مواجهه محدثان متقدّم با این پدیده، روشن می‌شود که تفاوت فهم و تفسیر محققان غربی و مسلمان از این پدیده ریشه در تفاوت رهیافت‌های آنان به سنجش اعتبار و نقد احادیث دارد.