مواضع سیاسی عرب‌تباران شام هم‌زمان با دوره خلافت امام علی(ع)

پس از قتل عثمان خلیفه سوم، شام در برابر حکومت امام علی(ع) عَلَم مخالفت برافراشت. گزاره‌های مشهور تاریخی، شام را منطقه ای ضد علوی و یکپارچه نمایش داده‌است؛ اما در برخی گزارش‌‌ها، از طیف‌هایی سخن به میان آمده که با توده شامیان همراه نبوده، خود را از لشکر معاویه جدا کردند؛ بروز رفتارهایی که یک‌رنگی شامیان را زیر سوال می‌برد. این پژوهش با تمرکز بر رفتارشناسی، ساکنان عرب‌تبار شام را به دو سنخ «همراه کامل» و «غیرهمراه» تقسیم کرده و سپس مواضع سیاسی اعراب شام را در رابطه با نحوه مشایعت یا مخالفت با معاویه تحلیل کرده‌است. بنابر یافته های پژوهش، سنخ اول، متاثر از باورهای دینی بازمانده از دوره بیزانس، بهره‌گیری معاویه از سیاست رئیس بیگانه، شهرنشینی و همگنی جمعیت، تمامیت‌طلبی و باج‌خواهی، با معاویه همراه شدند. سنخ دوم، متاثر از سیاست های روشنگرانه امام علی(ع)، سیاست بی‌طرفی، منفعت‌جویی و احتیاط دینی با معاویه همراهی نکردند.

a study on political stands of levant arabs during the caliphate of imam ali (pbuh)

after the assassination of ʿuthmān, the third caliph, that the levant (shāmāt) raised the opposition flag against the government of imam ali (pbuh), and the levant was introduced as umayyad unified land. however, in some reports, it has been mentioned about groups that were not associated with the levantines masses, and separated themselves from muawiya's army. this research which is organized by descriptive analytical method with a focus on behaviors has divided the residents of levant into two groups: “companionship” and “non companionship” and then analyzed the political stands of the levant arabs in relation to the way of supporting or opposing mu'awiyah. the research results show that the influence of byzantine religious beliefs, muawiyah's use of foreign chief policy, urbanization and homogeneity of the population, totalitarianism and blackmail had the greatest effect on levantines subordination from muawiyah. moreover, we can point to the following factors as other reasons for accompanying muawiyah: the presence of imam ali (pbuh) followers in levant, the policies of imam ali (pbuh) in levantines awareness, the policy of neutrality, profit seeking and religious caution.