ابوذر از مبارزِ اشتراکی تا انقلابیِ مسلمان: تاریخ انگاره‌ها در نیمه نخست سده 14ش/20م

مسلمانان ابوذر غِفاری را در شمار اصحاب برجسته و راویان حدیث پیامبر(ص) می‌دانند. ازهمین‌رو در طول تاریخ روایات پرشماری را به وساطت او نقل، و آثاری درباره زندگیش تالیف کرده بودند. بااین‌حال، در نیمه نخست سده 14ش شمار آثار تالیف‌شده درباره ابوذر و محتوای آن‌ها دچار تحول کلان شد. مولفان آثار درباره ابوذر در سده 14ش کوشیدند ابوذر را سوسیالیستی برجسته یا نخستین سوسیالیستِ تاریخ معرفی کنند یا خواستند با چنین روی‌کردی مخالفت ورزند و بر ضد این دیدگاه استدلال نمایند. در این مطالعه بناست با کاربست روش تحلیل محتوا هم‌چون یک روش تحقیق کیفی و بهره‌جویی از تکنیک تفسیر پیام‌ها و خوانش دقیق آن‌ها تحول نگرش‌ها به ابوذر در این دوره آن‌سان‌که از منابع فارسی، عربی و اردو قابل‌درک است بازشناخته شود. بناست زمینه‌های سوسیالیست‌انگاری ابوذر، سیر تحول آراء دراین‌باره، مباحثات مرتبط با این نگرش‌ها و پیامدهای نظری آن مباحثات، و انگاره‌هایی که در این دوره تاریخی از ابوذر در ذهن مسلمانان شکل گرفت مطالعه، و از این فرضیه دفاع شود که مجموع مجادلات نظری میان فرقه‌های مختلف اسلامی و گرایندگان به جنبش‌های چپ‌گرایانه سبب شد که از ابوذر تصویر یک انقلابی با ایدئولوژی اسلامی به معنای مدرن آن شکل گیرد.

abūdhar al-ghifārī, from a socialist fighter to a muslim revolutionary: history of ideas in the first half of the 14th century ah

abūdharr al-ghifārī is considered by muslims as one of the prominent companions and narrators of the ḥadīth of the prophet muḥammad. therefore a significant number of traditions were narrated through him in islamic ḥadīth literature and also anecdotes about his life were written throughout islamic history. however, in the first half of the 14th century ah/ 20th century ce, the number of works written about abūdharr and their content underwent a considerable change. some muslims in this period tried to present him as the first socialist in human history or at least an outstanding sample of adherence to socialism; and of course, there were some who wanted to oppose such approaches and provide evidence against those two claims. by applying the content analysis method this study aims at understanding the evolution of attitudes towards abūdharr in the 1st half of 20th century as far as it can be understood from persian, arabic and urdu sources. this study is an attempt to study the grounds of abūdharr’s ccceptance as a socialist by muslims, the evolution of opinions about his charracter, the debates related to these attitudes, the theoretical consequences of those debates, and finally, the ideas formed about abū dharr in the minds of muslims in that era. the hypothesis of this study is that the totality of theoretical disputes between different sects islamic and adherents to leftist movements caused the image of a revolutionary with islamic ideology in its modern sense to be formed from abūharr.