تجلی مضامین عرفانی در نقش‌مایه های هندسی در مکتب تبریز: گنبد سلطانیه

معماری آذربایجان در سده هفتم هجری نمود شکوه هنر اسلامی در ایران بوده که با وقوع تحولات سیاسی و مذهبی در دوره‌ ایلخانی و تغییر در اسلوب‌های پیشین به‌ویژه در آرایه‌پردازی و تزئینات ابنیه، با زیبایی و غنای بیشتری بروز یافته‌است. این مقاله در پی شناخت این تغییرات و مفاهیم نهفته در آن است که با مطالعه آرایه‌های هندسی، به عنوان تزئینات غالب در ابنیه این دوره، در یکی از بناهای شاخص مکتب‌ تبریز، یعنی گنبد سلطانیه صورت ‌پذیرفته‌است. بررسی مضامین عرفانی نهفته در آرایه‌های هندسی، نشان‌دهنده‌ تاثیرپذیری آرایه‌های هندسی گنبد‌سلطانیه از عرفان است. افزون بر مفاهیم نمادین متجلی در نقوش‌ هندسی، همراهی این نقوش با اسماء الهی و نام انبیاء و اولیا و مضامین قرآنی، گواه دیگری بر تایید نقش عرفان در آرایه‌پردازی‌های این اثر معماری است.

manifestation of mystical themes in geometric patterns in the school of tabrīz: sultanīyah dome

the architecture of the 7th century in azerbaijan is the manifestation of the glory of islamic art in iran, and the peak of it is the tabrīz school of architecture, which has become more beautiful and richer with the emergence of political and religious developments in the ilkhanate period and changes in previous styles, especially in the arrangement and decoration of buildings. therefore, the aim of the above research is to know those changes and the concepts hidden in them, which have taken place by examining the geometric arrays, as the dominant decorations in the buildings of this period, in one of the prominent buildings of the tabriz school, namely the sultanīyah dome. the building, which is used as a tomb, is a manifestation of the religious and religious beliefs of its era and is considered a window to reach the secrets hidden in the arrangement of the remaining works of this school. in this regard, the recognition of linguistic commonalities in mysticism and architecture and the investigation of mystical themes hidden in geometric arrays are among the goals of the above research, and the results show the influence of mysticism on the geometric arrays of sultanīyah dome.