در باب تصرفات فرزند حاجی زین العطار شیرازی در اختیارات بدیعی پدرش؛ کیستی این فرزند و منابع او
|
|
|
|
|
نویسنده
|
کرامتی یونس
|
منبع
|
تاريخ و تمدن اسلامي - 1400 - دوره : 17 - شماره : 37 - صفحه:103 -124
|
چکیده
|
در دستنویسهای پرشمار اختیارات بدیعی، اختلافاتی چشم گیر با منشاهای گوناگون به چشم میخورد که کار نشر ویراستی انتقادی از این کتاب را بسیار دشوار میسازد. مهمترین اختلافها، یادداشتهایی به نسبت پرشمار از «ابن مولف» در شماری چشمگیر از دستنویسهای اختیارات است که در چاپهای عموما نامعتبر آن آمدهاست و حتی برخی، آنها را ارجاع حاجی زین العطار به یکی از فرزندان خود انگاشتهاند؛ اما این فرزند، این یادداشتها را پس از مرگ پدر و دستکم تا 850ﻫ به تدریج، یا دستکم در سه نوبت، افزودهاست. بهرهگیری گسترده حسین بن علی بن حسین انصاری از اختیارات بدیعی در دستور الاطباء من قواعد الحکماء (تالیف 839ﻫ) در کنار استنساخ دو دستنویس اختیارات با بیشترین افزودههای ابن مولف (در 846 و 850ﻫ)، احتمال یکی بودن او و ابن مولف را پذیرفتنی مینمایاند. در این افزودهها بیشتر، نام دیگر (بهویژه نامهای محلی شیرازی)، خواص غیر معمول، ریخت شناسی، چیستی و انواع هر دارو آمدهاست. شماری از آنها، بهویژه افزودههای مرتبط با شیراز و فارس، حاصل تجربیات شخصی ابن مولف و شماری دیگر، برگرفته از منابعی غالبا ناگفته است. از مقایسه این افزودهها با منابع محتمل، میتوان دریافت که ابن مولف از عرایس الجواهر و نفایس الاطایب کاشانی در موضوع گوهرها و عطرها و در مورد عطر از الصیدنه بیرونی (که البته در مواضعی دیگر بدان استناد کرده) بهره بردهاست. وی در افزودن مطالبی به مقاله مرکبات اختیارات از المسائل فی الطب حنین بن اسحاق و شرح ابن ابی صادق نیشابوری بر آن بهره بردهاست.
|
کلیدواژه
|
ابن مولف، حسین بن علی بن حسین انصاری، دستور الاطباء من قواعد الحکماء، عرایس الجواهر و نفایس الاطایب
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشکده الهیات و معارف اسلامی، پژوهشکده تاریخ علم, ایران
|
|
|
|
|
|
|