نقد ترجمه آیه هفتم سوره حمد با بهره‌گیری از روایات تفسیری

آیه هفتم سوره مبارکه حمد یا فاتحهالکتاب از جمله آیاتی است که در معنای آن، میان مفسّران و مترجمان قرآن کریم اختلاف است. در این جستار، قسمت پایانی این آیه کریمه، یعنی «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّین» مورد توجّه می‌باشد که هم در اِعراب و نقش کلمات و هم در تفسیر و ترجمه آنها تفاوت قابل توجّه میان عالمان قرآنی مشاهده می‌شود. پرسش مقاله حاضر این است که آیا «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّین» نقش وصفی برای «الَّذِینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِم» دارد، یا عبارتی متمایز از آن است. با بررسی تفاسیر، کُتُب مربوط و تحلیل داده‌ها این نتیجه حاصل شد که عدّه‌ای معتقدند تعبیر فوق، وصف همان «الَّذِینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِم» یعنی کسانی است که مغضوب خداوند نبوده‌اند و گمراه نشده‌اند، ولی غالب آنها، تمایز بین این دو قسمت از آیه را پذیرفته‌اند و آیه مبارکه را بدین صورت ترجمه کرده‌اند: «ما را به راه کسانی که به آنها نعمت دادی، هدایت فرما، نه غضب‌شدگان و نه گمراهان». این پژوهش با بهره‌گیری از روایات تفسیری، بر ترجمه و تفسیر دوم تاکید دارد و آن را ترجیح می‌دهد.