بررسی راهبرد «بومی‌سازی» در برگردان عربی عناصر فرهنگی رمان درازنای شب بر اساس نظریۀ «ذخایر فرهنگی ایون زوهر»

یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریه‌پردازان علم ترجمه، ارتباط عمیق بین فرهنگ و زبان است. بسیاری از مترجمان و نظریه‌پردازان برای ترجمۀ متون این دو را لازم و ملزوم یکدیگر می‌دانند. نمی‌توان انکار کرد که زبان بخش بزرگی از فرهنگ را تشکیل می‌دهد و تاثیر فرهنگ و زبان بر یکدیگر تاثیری متقابل است. در نظریۀ ذخایر فرهنگی ایون زوهر، زبان به عنوان یک ذخیرۀ فرهنگی به شمار می‌رود که خود متشکل از ریزفرهنگ‌هاست. وی با تکیه بر این نظریه از یک سو به بررسی تعامل بین فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد و از سوی دیگر، تعامل بین فرهنگ و زبان را بررسی می‌کند. در حیطۀ ادبیات، داستان‌ها و رمان‌ها را می‌توان منابع غنی فرهنگ یک زبان معرفی کرد. از این رو، این مقاله می‌کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای نظریۀ ایون زوهر راهکارهای بومی‌سازی عناصر فرهنگی را در ترجمۀ عربی یکی از رمان‌های جمال میرصادقی با عنوان درازنای شب به کوشش احمد یوسف شتا بررسی کند. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد مترجم به دلیل وام‌گیری زبانی، مبادلات فرهنگی، اشتراکات مسائل اجتماعی، وحدت ادیان و تشابه آداب و رسوم مذهبی در بومی‌سازی عناصر فرهنگی از روش‌هایی چون تجزیه و تحلیل فرهنگی -اختلاط فرهنگی– اصلاح فرهنگی و تطبیق فرهنگی بهره جسته است. از این رمان در مجموع 829 عنصر فرهنگی استخراج شد. نتایج بررسی ترجمآ این عناصر فرهنگی نشان می‌دهد که دو راهکار انتقال عینی (45 درصد) و فرهنگ‌زدایی (37 درصد) بیشترین بسامد را داشته‌اند. بسامد بالای این دو راهکار نشان‌دهنده عدم توجه نویسنده به بومی‌سازی عناصر فرهنگی و تلاش برای انتقال فرهنگ مبدا به فرهنگ مقصد است.

investigating the strategy of indigenization in the arabic translation of the cultural elements of the novel length of the night according to the theory of cultural resources of zohar

a significant and intriguing subject for translation science theorists is the profound relationship between culture and language. numerous translators and theorists regard these two as essential for text translation. language constitutes a significant component of culture, and the interplay between culture and language is reciprocal. even zohar’s concept of cultural reserves views language as a microculture-based cultural reserve. this theory examines, on one hand, the interaction among various cultures, and on the other hand, the interplay between culture and language. in literature, stories and novels serve as profound repositories of a language’s culture. this article employs the descriptive-analytical method, grounded in even zohar’s theory, to examine the localization solutions of cultural elements in the arabic translation of jamal mirsadeghi’s novel length of the night by ahmed yusuf shatta. this study shows that the translator used methods like cultural analysis, cultural mixing, cultural reform, and cultural adaptation to make cultural elements more relevant to the target audience. these methods were influenced by language borrowing, cultural exchanges, shared social issues, religious unity, and similar religious practices. this text identified a total of 829 cultural components. the findings of the translation of these cultural elements indicate that the two strategies of objective transfer (45%) and deculturalization (37%) exhibited the highest prevalence. the frequent occurrence of these two solutions indicates the author’s negligence in localizing cultural elements and in transferring the source culture to the target culture.