کاربست نظریۀ‌ هنجارهای گیدئون توری و نیومارک در نقد برگردان عربی گزیده‌ای از اشعار گلچین گیلانی توسط محمد نورالدین عبدالمنعم (بررسی موردی شعر خانۀ ویران)

ترجمۀ شعر به عنوان یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های ترجمۀ ادبی، انتقال لایه‌های معنایی و زیبایی‌های زبان مبدا به زبان مقصد را همواره با خطر از دست دادن اصالت و عمق مفاهیم مواجه می کند؛ از این رو، نظریه های مختلفی در این زمینه به وجود آمده است. از مهم‌ترین نظریه‌های ترجمۀ شعر، نظریۀ هنجارهای گیدئون توری است که به فرآیند ترجمه یا خود عمل ترجمه پرداخته می‌شود. در زبان فارسی نیز اشعار بسیاری به زبان های مختلف ترجمه شده است که از جملۀ آن‌ها اشعار گلچین گیلانی به زبان عربی توسط محمد نورالدین عبدالمنعم است. از آنجایی که اشعار گلچین گیلانی دربرگیرندۀ درون‌مایه‌های احساسی و فرهنگی خاص است؛ بنابراین، در ترجمه نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است. ترجمۀ شعر «خانۀ ویران» اثر گلچین گیلانی، موضوع این پژوهش است که با هدف بررسی و ارزیابی دقیق ترجمۀ عربی مقوله های فرهنگی، مفاهیم استعاری و ساختار موسیقایی در شعر فارسی از نظر وفاداری به معانی اصلی، دقت در ترجمۀ تعبیرات فرهنگی و انسجام و لحن اجرایی و شناسایی نقاط قوت و ضعف در ترجمه و ارائه پیشنهادات برای بهبود کیفیت ترجمه‌های ادبی مشابه، صورت می پذیرد. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که ترجمۀ عربی محمد نورالدین عبدالمنعم به طور کلی توانسته است معانی و احساسات اصلی شعر فارسی را منتقل کند، اما در برخی موارد نیاز به دقت بیشتری در تفسیر فرهنگی و انتخاب عبارات مناسب وجود دارد. استفاده از عبارات و توصیف‌های دقیق‌تر می‌تواند به بهبود وضوح و انتقال بهتر معانی اصلی کمک کند.

application of gideon toury’s norm theory and newmark’s theory in critiquing the arabic translation of selected poems by golchin gilani by mohammad nour el-din abdul-moneim (a case study of the poem khaneh viran)

the translation of poetry, a particularly intricate domain of literary translation, consistently encounters the challenge of preserving the uniqueness and profundity of notions, as it seeks to convey the semantic nuances and aesthetic qualities of the source language into the target language. consequently, numerous hypotheses have arisen in this domain. gideon tori’s idea of norms is a crucial framework in poetry translation, focusing on the translation process or the act of translation itself. mohammad nuruddin abdul moneim has translated numerous persian poems into various languages, including the arabic translations of the gilani collection. the poetry in gilani’s book encompasses distinct emotional and cultural issues, necessitating meticulous care and attention in translation. this research focuses on the translation of the poem khaneh wiran by golchin gilani, aiming to meticulously analyze and assess the arabic translation of cultural categories, metaphorical concepts, and the melodic structure inherent in persian poetry. the research emphasizes adherence to original meanings, precision in translating cultural expressions, coherence, and tonal execution. furthermore, it delineates strengths and shortcomings in the translation and offers recommendations to enhance the quality of analogous literary translations. the research indicates that mohammad nuruddin abdul moneim’s arabic translation effectively conveys the principal meanings and feelings of persian poetry; nonetheless, there are instances requiring greater clarity in cultural interpretation and the use of suitable terms. utilizing more exact terminology and descriptions can enhance clarity and effectively communicate the primary meanings.