بازتاب ترجمه ماجده العنانی در شخصیت‌های داستان نون و القلم جلال آل‌احمد (بر پایه عناصر غنازدایی برمن‌)

ترجمه از مهم‌ترین راه‌های انتقال فرهنگ در میان جوامع بشری و از موثرترین مولفه‌های ایجاد پیوند میان ملل مختلف برای تعالی ارزش‌های انسانی و تضارب اندیشه‌های جهانی به‌شمار می‌آید. این پدیده به شکل‌های گوناگونی صورت می‌گیرد و جانب هر یک از دو زبان مقصد یا مبدا، دچار برجستگی یا فرورفتگی می‌شود و یا با تعادل ساختاری و معنایی، انجام می‌گیرد. آنتوان برمن از نظریه‌پردازان ترجمه است که به معرفی مولفه‌های تحریفی ترجمه پرداخت و عدم تعادل متن مبدا و مقصد را نشان داد. ترجمه‌ آثار دو ملت ایران و عرب از این مولفه‌ها خالی نیست. از جمله مهم‌ترین آثار ادبی در زمینه‌ داستان، نون و القلم جلال آل‌احمد است که داستانی تمثیلی با رویکرد اجتماعی محسوب می‌شود. این داستان را ماجده العنانی، مترجم و پژوهشگر مصری ترجمه کرد و به جهان عرب معرفی کرد. بررسی عناصر ریخت‌شکنانه‌ برمن در این ترجمه، میزان پایبندی مترجم به ساختار و مفهوم متن مبدا را می‌رساند و نمایانگر میزان جذب مخاطب به این ترجمه است. پژوهشگر با روش توصیفی- تحلیلی، شخصیت‌های داستان را در متن مبدا و مقصد وارسی کرد و به بازخوانی غنازدایی کمّی و کیفی اقدام کرد. برای این کار، نمونه‌هایی را به طور تصادفی ساده از هر شخصیت برگزید و ترجمه پیشنهادی برای متون منتخبه نیز ارائه شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که العنانی در ترجمه اوصاف شخصیت‌ها، اغلب قصد حفظ ساختار نحوی زبان مبدا را دارد، اما این امر سبب ریزش کیفیّت ترجمه شده و مفهوم والای متن مبدا را به زیر کشیده است. در برخی موارد، وی به تضعیف کمّی و حذف برخی واژگان و عبارات پرداخته که موجب تزلزل در بار معنایی و پیام متن مبدا شده است.

the reflection of the translation of majedeh al-anani in the characters of the story of nūn wa al-qalam by jalal al-e-ahmad (based on berman’s deforming tendencies)

translation is one of the most important means of transmitting cultures among human societies and one of the most effective components of making connections among different nations for the transcendence of human values and the conflict of global ideas. this phenomenon occurs in various forms, either through making the source or target language face eminence or indentation, or through a semantic and structural balance. antoine berman is a translation theorist who introduced the distortion components of translation and shed light on the lack of balance between the source and target texts. translating works of arab and iranian nations, also, conveys such components. among the most significant literary works in the story field is nūn wa al-qalam by jalal al-e ahmad, a symbolic story with a social approach. majede alanani, the egyptian translator and researcher, has translated and introduced this story to the arab world. berman’s deformation components in this translation depict the translator’s commitment level to the structure and meaning of the source text and show the extent of the audience’s attraction to the translation. applying a descriptive-analytic approach, the researcher, focusing on the quantitative and qualitative enrichment, analyzed the source and target text characters. the results indicate that alanani tried to preserve the syntactic structure of the source language in translating the description of characters. but this has lowered the translation quality and belittled the sublime meaning conveyed in the source text. in some cases, alanani tended to apply quantitative impoverishment and removed some words and phrases which resulted in the agitation of the meaning and the message of the source text.