بررسی تاثیر جایزه بوکر بر ترجمه متون روایی عربی در ایران با تکیه بر نظریه میدان پییر بوردیو

فرآیند ترجمه یکی از فعال‌ترین مراحل ساخت و پرداخت کالای فرهنگی است که امروزه فعالانه در شکل‌دهی ذائقه ادبی مخاطب نقش ایفا می‌کند. متن ترجمه شده در درجه اول با توجه به موقعیت‌های فرهنگی به بازار نشر روانه می‌شود. احتمالاً در برخی عرصه‌ها، ترجمه با فشاری از رویکردهای همگن‌گرا به طور کاملاً ضمنی و خزنده مواجه است که با مقیاس‌ها و معیارهایی، چهارچوب اثر ادبی «مناسب» را تعیین می‌کنند. نظام‌های کلان، نهادهای ارزش‌گذار، پروتکل و جوایز ادبی فرهنگی، همگی بخش مهمی از بافت فرامتنی و فرآیند گزینش متن و ترجمه آن را تشکیل می‌دهد. بنابراین، اهمیت دارد که بدانیم چگونه یک ترجمه، می‌تواند ورود و خروج کالاهای فرهنگی را تنظیم کند. در این میان مراسم اعطای جایزه بوکر رمان عربی، تحت تاثیر نهادهای ارزش‌گذار است که با معیارهای سنجش مختص به خود، سال‌هاست بازار نشر رمان عربی را به طور قابل توجهی در کنترل خود گرفته است. همچنین بازار ترجمه متون روایی عربی در ایران نیز تحت تاثیر این روند قرار گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، درصدد تبیین نقش نهادها در دو ساحت گزینش، مصرف و پیامدهای آن در برساخت الگوی مصرف فرهنگی و ذائقه مخاطب در بازار نشر ترجمه با تکیه بر نظریه میدان پییر بوردیو است. از نتایج این پژوهش آن است که الگوی مصرفی متون روایی عربی در ایران با روی کار آمدن جایزه بوکر در جهان عرب، تبدیل به الگوی معنادار و کنش‌مدار شده است و سرمایه‌های میدان با تسلط بر عادت‌واره‌ها، هنجار ترجمه‌ای متون روایی عربی در ایران را تحت‌تاثیر قرار داد؛ به نحوی که نقش مترجم تبدیل به نقشی حقیقتاً فرودستانه شده است، به ویژه آنکه با قدرت گرفتن نهاد حمایتگری (patronage)، کارآمدی مترجمان نسبت به دوره‌های پیشین افولی چشم‌گیر پیدا کرد.

investigating the effect of the booker prize on the translation of arabic narrative texts in iran relying on pierre bourdieu’s field theory

the translation process is one of the most active stages in the production and payment of cultural goods, which today actively plays a role in shaping the literary taste of the audience. the translated text will be sent to the publishing market primarily due to cultural situations. probably in some areas, translation is faced with the pressure of homogeneous approaches that are quite implicit and creepy, which, with scales and criteria, determine the framework of the appropriate literary work. macro systems, value institutions, protocols, and literarycultural awards all form an important part of the hypertext context and the process of selecting and translating the text. therefore, it is important to know how a translation can regulate the entry and exit of cultural goods. meanwhile, the booker prize ceremony of the arabic novel is influenced by the valuable institutions that have significantly controlled the arabic novel publishing market for many years by their own criteria. on the other hand, the market for translating arabic narrative texts in iran has also been affected by this trend. the present study uses a descriptiveanalytical method to explain the role of institutions in the two areas of selection, consumption, and its consequences in constructing a pattern of cultural consumption and audience taste in the translation publishing market, based on pierre bourdieu’s field theory. one of the results of this study is that the consumption pattern of arabic narrative texts in iran, with the booker prize in the arab world, has become a meaningful and actionoriented model, and the field capital by mastering the habits, the translation norm of narrative texts has influenced arabic in iran, so much so that the role of the translator has become truly inferior, especially since with the rise of the patronage institution, the efficiency of translators has declined significantly compared to previous periods.