جدل موسیقی و بیان در ترجمۀ شعر کلاسیک عربی به شعر کلاسیک فارسی

این مقاله با تمرکز بر ترجمۀ شعر کلاسیک عربی به شعر کلاسیک فارسی، تاثیرات متقابلی را بررسی می‌کند که در این نوع ترجمه میان ساخت بیانی و ساخت موسیقایی شعر جریان می یابد تا در نهایت محصول ترجمه، هم مضمون شعر عربی را منتقل کند و هم شکل شعری کلاسیک خود را شبیه سازی کند. پرسش ها از این قرارند که در این نوع ترجمه تعامل میان ساخت بیانی و ساخت موسیقایی شعر چه تاثیراتی بر رابطۀ محصول ترجمه با شعر اصلی دارد؟ و تعامل این دو ساخت به چه شکل هایی در محصول ترجمه نمود می‌یابد؟ از مطالعۀ مجموعه ای از ترجمه های موجود با روش تحلیلی توصیفی، نتیجه گرفته می شود که در این نوع ترجمه، شعر فارسی به لحاظ ساخت موسیقایی، مستقل از شعر عربی پدید می آید؛ رعایت الزامات موسیقایی غالباً موجب می شود ساخت بیانی در شعر فارسی از ساخت بیانی شعر عربی فاصله بگیرد. همچنین گاه باعث می شود شعر فارسی در نحوۀ تنظیم سخن در قالب مصرع ها و بیت ها با شعر عربی متفاوت شود. رابطۀ شعر فارسی با شعر عربی به لحاظ ساخت بیانی در صورتی محقق می شود که تغییرهای بیانی در ترجمه در راستای انتقال مضمون های شعر عربی و قابل فهم باشند. این در حالی است که قافیه‌پردازی غالباً موجب تغییرهای بیانی در محصول ترجمه می شود. در نهایت سه گرایش غالب در این نوع ترجمه نشان داده می شود: بازآفرینی صوری، بازآفرینی پویا و بازآفرینی آزاد.

The Dialectic of Rhythm and Expression in theTranslation of Classical Arabic Poetry into ClassicalPersian Poetry

Focusing on the translation of classical Arabic poetry into Persian classical poetry, this article examines the interactions that take place between the expressive construction and the rhythmic construction of poetry in this type of translation in order for the translation product to convey both the content of Arabic poetry and simulate its classical poetic form. The questions are as follows: In this type of translation, what are the effects of the interaction between expressive construction and rhythmic construction on the relationship between Persian poetry and Arabic poetry? After studying some examples of translations by analyticaldescriptive method, it is concluded that in this type of translation, rhythmic construction occurs in Persian poetry independent of Arabic poetry; due to the observance of rhythmic requirements, the expressive construction of Persian poetry often distances itself from the expressive construction of Arabic poetry. Also, sometimes Persian poetry differs from Arabic poetry in the way of arranging speech in the form of verses; the relationship between Persian poetry and Arabic poetry in terms of expressive construction is realized if the expressive changes in the translation were understandable and in line with the transfer of the themes of Arabic poetry, and rhyming often causes expressive changes in the translated product. Finally, there are three dominant tendencies in this type of translation: formal recreation, dynamic recreation, and free recreation.