واکاوی دیدگاه‌های نقدی یوسف حسین بکّار دربارۀ ترجمه‌های عربی رباعیات خیام براساس نظریّۀ گرایش‌های ریخت‌شکنانۀ «آنتوان برمن»

یوسف حسین بکّار (1942-تاکنون) نویسنده، محقق و منتقد ادبی از جمله پژوهشگرانی است که به واسطۀ آگاهی از شیوه و فنون ترجمه، اقدام به نقد و بررسی ترجمه‌های عربی رباعیات خیام کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن بوده است تا دیدگاه‌های نقدی وی پیرامون این ترجمه‌ها را براساس 7 مولّفه (عقلایی‌سازی، شفاف‌سازی، اطناب‌ کلام، غنایی‌زدایی‌کیفی، غنایی‌زدایی‌کمی، تخریب اصطلاحات و تخریب سیستم زبانی) از دیدگاه ریخت‌شکنانۀ آنتوان برمن (1991-1942م) نظریه‌پرداز مبدا‌گرای فرانسوی به شیوۀ توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. در این جستار، آرای نقدی بکّار در کتاب الترجمات ‌العربیّه لرباعیات الخیام، مطالعه و سپس از میان دیدگاه‌های نقدی وی آنچه قابلیت انطباق و همسویی بیشتر را با مولفه‌های نظریۀ آنتوان برمن داشته، گزینش شد و تحت عنوان مربوط به خود مورد بحث و بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بکّار در نقد و بررسی‌های خود با بهره‌گیری از رویکرد زبان‌شناختی اغلب دیدگاه‌هایی ذوقی و به دور از استدلال‌ و برهان ارائه داده است. اتخاذ رویکرد زبان‌شناختی از سوی بکّار دلیل مطابقت روش نقدی وی با مولّفه‌های نظریۀ آنتوان برمن در این مقاله بود؛ با این تفاوت که رویکرد زبان‌شناختی در روش بکّار، فاقد کاربست مباحث نظری بود و او دیدگاه‌های خود را در قالب و چارچوب نظری با ساختاری علمی، منسجم و استوار ارائه نداده است.

Investigation of Youssef Hussein Bakkar’s Critical Views about Arabic Translations of Khayyam’s Quatrains Based on Antoine Berman’s Theory of Deforming Tendencies

Youssef Hussein Bakkar (1942present) is a writer, researcher, and literary critic among scholars who have attempted to criticize Arabic translations of Khayyam’s quatrains through his knowledge of translation techniques. The present study aims to descriptivelyanalytically criticize his views on these translations based on seven features (rationalization, clarification, theological terms, qualitative ennoblement, quantitative impoverishment, idiom destruction, language system destruction), which are the deforming view of Antoine Bremen (19421991), the French pioneer theorist. The findings of the study indicate that Bakkar used his criticism in his reviews and his views are often humorous, devoid of reasoning, and do not follow any particular theory. Adopting a linguistic approach by Bakkar shows that his critique of the method is consistent with the components of Antoine Berman’s theory, but Bakkar’s linguistic approach lacks the application of theoretical issues. He does not present his views in a coherent, solidly structured theoretical framework.