آسیب‌شناسی انتقال چندلایگی دلالتی در تعریب اشعار حافظ براساس نظریۀ تغییرات صوری کتفورد (بررسی موردی ترجمه‌های الشواربی و عباس زلیخه)

ترجمه به عنوان یکی از ابزار برجستۀ انتقال فرهنگ ها در میان ملل، عرصه ای پرچالش در عرصۀ ادبیات تطبیقی به‌‌شمار می آید. وجود لایه های متعدد معنایی بین دلالت های اصلی و مجازی واژگان شعری و ناآشنایی مترجمان با چرخش دلالتی بین الفاظ و معانی وارده در ابیات، مانع از انتقال صحیح افکار شاعر به خوانندگان در متون شعری می شود. در میان شاعران پرآوازۀ ایرانی، ترجمۀ اشعار حافظ به سبب تاویل پذیر بودن مفاهیم موجود و بومی شدگی واژگانی، نیازمند دقت بیشتر مترجم در لایه های فکری، بایسته های فرهنگی و باورهای دینی اوست. این پژوهش برآن است تا براساس شیوۀ توصیفی تحلیلی به آسیب شناسی ترجمۀ مفاهیم چندلایۀ واژگان و اصطلاحات شعری حافظ در ترجمه های عربی «ابراهیم امین الشواربی» و «علی عباس زلیخه» براساس نظریۀ تغییرات صوری کتفورد در بخش های واژگانی و دستوری بپردازد. نتایج این تحقیق، نشان از عدم موفقیت کامل مترجمان نامبرده در ترجمۀ مفاهیم چندلایه اصطلاحات شعری حافظ دارد که غفلت از توجه به چرخش های دلالتی مصطلحات، عامل اصلی این موضوع شناخته شده است.

Pathology of MultiLayered Significance Transfer in the Interpretation of Hafez Poems Based on Catford’s Theory of Formal Changes (Case Study of AlShawarbi and Abbas Zulaikha Translations(

Translation, as one of the leading means of transmitting cultures among nations, is a challenging field in the field of comparative literature. The existence of multiple layers of meaning between the main and virtual meanings of poetic words and the unfamiliarity of translators with the semantic rotation between words and meanings in verses prevent the correct transmission of poets’ thoughts to the audience in literary texts. Among the famous Iranian poets, the translation of Hafez’s poems, due to the interpretability of existing concepts and lexical localization, requires the translator to be more careful in his intellectual layers, cultural requirements, and religious beliefs. This research is based on the descriptiveanalytical method and investigates the pathology of translating multilayered concepts of words and poetic idioms of Hafez in the Arabic translations of Ibrahim Amin AlShawarbi and Ali Abbas Zuleikha according to Catford’s theory of formal changes in the lexical, grammatical, omission, and addition sections. The results of this research show the complete failure of the abovementioned translators in translating the multilayered meanings of Hafez’s poetic terms, and the neglect of paying attention to the semantic rotations of the terms has been identified as the main cause of this issue.