چالش‌های آموزش ترجمۀ عربی- فارسی در دانشگاه‌های ایران از نگاه استادان این حوزه

پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از روش پیمایشی و به کمک پرسشنامه به بررسی چالش‌های آموزش ترجمه در گروه‌های زبان و ادبیات عربی کشور بپردازد. از این رو، پرسشنامه‌ای در سه سطح عمومی، تخصصی و مبانی نظری ترجمه تهیه و با کمک نرم‌افزار spss به تجزیه‌وتحلیل آن پرداخته شد. جامعۀ آماری، 18 نفر از استادان ترجمۀ دانشگاه‌های دولتی معتبر است که به صورت تصادفی انتخاب شدند. از مهم‌ترین نتایج حاصل، مشخص­شدن اهمیت کلی تمامی عناوین بیان شده در پرسشنامه نزد مدرسان ترجمه است. همچنین مبانی ترجمه با اخذ میانگین 4.32 نسبت به موضوعات تخصصی ترجمه با میانگین 4.26 از اهمیت بیشتری نزد متخصصان این حوزه برخوردار است. یافته‌های پرسشنامه حاکی از آن است که درصد اندکی از جامعۀ آماری در حوزۀ ترجمه فعالیت داشته‌اند و بیشتر از رو‌ش‌های سنتی و معلم‌محور در تدریس استفاده می‌کنند و با ابزارهای نوین در آموزش ترجمه تقریبا ناآشنا هستند. از راهکارهای پیشنهادی می‌توان به تعیین سرفصل‌های مشخص و مدون، بالا بردن توانش دو زبانه فراگیران از طریق آشنا کردن آنان با انواع متون موازی، معیار، الگو و ترغیب آنان به افزایش مطالعۀ انواع مختلف متون، استفاده از روش ترجمۀ گروهی و کارگاه‌محور، بالا بردن توان فراگیر برای دفاع از ترجمة خود، اصلاح و تصحیح ترجمه و آشناسازی فراگیران با ابزارهای نوین در تسریع فرآیند ترجمه از جمله استفاده از پیکره‌های زبانی و بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد.

The Challenges Characterising Arabic-Persian Translation Pedagogy at Iranian Universities from Professor’s Standpoint

The present research endeavors to deploy a survey methodology towards studying the challenges of teaching ArabicPersian translation at the Islamic Republic of Iran’s universities. To achieve this objective, a questionnaire was prepared using the SPSS software in three levels of general, professional, and translation principles. The statistical population comprised 18 translation professors randomly selected from prestigious public universities. One of the most critical findings is the importance of all the titles included in the questionnaire from the teachers’ point of view. Additionally, the principles of translation, having scored an average of 32.4 is more important to the experts of this field compared to other specialized subjects concerning translation, which scored an average of 26.4. On the other hand, the findings suggest that a low percentage of the statistical population was engaged in the field of translation and used traditional and teacherfocused teaching methods, therefore being unaware of new methods in teaching translation. Suggested solutions could include determination of specific and codified topics, enhancement of bilingual capabilities of students through introducing them to different types of parallel texts, encouraging them to increase studying different types of texts, using workshoporiented and group translation, enhancing the capability of the student to defend his/her translation, modifying and correcting the translation, and introducing students to new methods and tools to facilitate translation through corpora and social media networks.