نقد ترجمۀ فارسی‌ داستان «نهرالذهب» براساس نظریۀ سطح معنایی -لغوی الگوی گارسس

الگوها و مدل‌های متفاوتی از سوی نظریه‌پردازان ترجمه‌، ارائه شده است ‌که به‌ عنوان معیاری مناسب و با کارکرد دقیق‌تر برای‌ سنجش‌ ترجمه‌ها به‌کار می‌روند. نظریۀ ارزیابی‌ کیفیّت‌ ترجمۀ کارمن گارسس (1994) از مهم‌ترین نظریات حوزۀ زبان‌شناختی‌ است‌که‌‌ به‌منظور تشخیص سطح‌کیفی ترجمه‌ها، سازمان یافته و به‌تحلیل ‌کیفی ‌متون ترجمه شدۀ ادبی می‌پردازد. در این نوشتار، برآنیم‌ براساس الگوی پیشنهادی‌ گارسس در سطح معنایی– لغوی، ترجمۀ داستان «نهرالذهب» یعقوب الشارونی‌ را با عنوان «رودخانۀ طلایی» از وحید سبزیان‌پور‌ و حُسیبه وکیلی با در نظر‌گرفتن متن اصلی داستان بررسی کنیم. مهم‌ترین یافته‌های این نوشتار که با روش توصیفی– تحلیلی نگاشته شده، بیانگر آن است‌که این ترجمه از لحاظ سطح «معنایی– لغوی» موارد محدودی از داده‌های قابل تطبیق با نظریۀ ‌گارسس و زیرگروه‌های متعدّدآن از قبیل قبض و بسط نحوی، اقتباس، تعریف یا توضیح برحسب اختلافات فرهنگی و ابهام و... را در خود جای داده است. زبان‌شناسان معتقدند دلالت‌های مختلف یک صورت واحد، منجر به ابهام میشود. مطابق نظر گارسس، ابهام ممکن است عمدی یا سهوی باشد. ابهام عمدی یا هنری باید منتقل‌ شود و ابهام غیرعمدی باید برطرف شود. طبق بررسی انجام شده در این ترجمه در کتاب نهرالذهب هیچ‌گونه ابهامی مشاهده نشد. براساس‌ یافته‌های این مقاله، «اقتباس» یا همان انتخابِ معناییِ نزدیک جمله‌ یا کلمه در ترجمه دارای بیشترین بسامد ‌و «توضیح»؛ یعنی بیان توضیح دربارۀ کلمه در پاورقی یا پرانتز، کمترین مورد را دارا بوده و قبض ‌نحوی یا همان کاهش واژگان در ترجمه ‌که از نکات منفی اشاره شده به آن در نظریۀ گارسس است، مواردی بیان شده است.

Critical Analysis of the Persian Translation of the Story “Nahr alDhahab” Based on SemanticLexical Theory of the Garcés

Different patterns and models have been proposed by translation theorists, which are used as a suitable and more accurate criterion for measuring translations. Ms. Carmen Garcés’ (1994)’s theory of translation quality assessment is one of the most important theories in the field of linguistics, which organizes and analyzes the quality of translated literary texts in order to determine their qualitative level. The aim of this article is to examine the main text of the story Nahr alDhahab by Yaqub alSharuni using the model proposed by Garcés on the semanticlexical level. This story is translated by Dr. Vahid Sabzianpour and Hasiba Vakili as “The Golden River”. The most important findings of this paper written by a descriptiveanalytical method, indicates that this translation, in terms of its semanticlexical level, contains a limited number of data that are compatible with Garcés’ theory and its various subcategories, such as: syntactic adaptation, adaptation, definition or explanation in terms of cultural differences and ambiguity. Linguists believe that the different meanings of a single form lead to ambiguity. According to Garcés, the ambiguity may be intentional or inadvertent. Intentional or artistic ambiguity must be conveyed, and unintentional ambiguity must be removed. According to the review of this translation, no ambiguity was observed in the book Nahr alDhahab. According to the findings of this article, adaptation or the same semantic choice close to a sentence or word in translation, has the highest frequency, and explanation, i.e. the explanation of the word in a footnote or parentheses, has the lowest frequency. There were also some instances of syntactic compression which is considered as one of the negative points mentioned in Garcés theory.