نقد ترجمۀ ساخت اطلاعی نشان‌دار در نمایشنامه شهرزاد توفیق الحکیم

با توجه به دستاوردهای علم زبان‌شناسی نقش گرا، درک پیام متن برای مخاطب، صرف دانش زبانی و آشنایی با معانی واژگان و عبارات و نیز دستور صوری جملات امکان پذیر نیست؛ بلکه باید دانست صورت های مختلف زبانی متناسب با نقش ارتباطی خود در موقعیت های متفاوت، ساختارهای متفاوتی به عنوان ساخت اطلاعی می گیرند که دلالت ارتباطی معنایی دارند. از جمله ساخت های اطلاعی نشان دار، ساخت های کانونی شده است. نمایشنامه «شهرزاد» اثر توفیق الحکیم به عنوان اثر ادبی مورد توجه در ادبیات عرب دارای ساخت های اطلاعی نشان داری است که ترجمۀ دقیق آن برای انتقال معنای مورد نظر مولف ضروری است؛ از این رو، پژوهش حاضر می کوشد دریابد که آیا ساخت های اطلاعی نشان دار از زبان مقصد، بنا بر بافت موقعیتی به همان صورت نشان دار به زبان فارسی ترجمه شده اند. بدین منظور ساخت های اطلاعی مذکور از نمایشنامه شهرزاد به زبان عربی در برابر ترجمه فارسی دو مترجم آیتی و شریعت قرار گرفته است و با توجه به ترجمۀ هدفمند و انتقال معنای موردنظر نویسنده به خواننده در زبان مقصد با روشی توصیفی تحلیلی بررسی شدند. نتایج حاکی از آن است که مترجمان این نمایشنامه در جریان ترجمۀ بیشتر از جملات بی نشان بهره برده اند. تعداد اندکی از جملات به صورت نشان‌دار برگردان شده است؛ این درحالی است که با وجود تفاوت ساخت های نشان دار در هر دو زبان، مترجم با کاربست دقیق اسلوب های زبانی ساخت کانونی می تواند معادلی نسبتاً دقیق برای این ساخت ها بیابد.

Critique of Translation of Marked Information Structures of Sharzad as Tophigh alHakim’s Play

With regads to the achievements of roleoriented linguistics science, understsnding message and information as the speaker communicate with his/her audience is impossible only to have linguistic knowledge and acquaintance with the meaning of the vocabulary and phrases as well as acquaintance with the apparent statement of sentence, but various linguistic forms according to their communicative role in different situation form different structures which is known as information structure. Among these information structures are focalization. Shahrdzad and Tofigholhakim’s play is considered in Arabic literature as a literary work includes marked information structure that its exact translation is so important to translate the meaning desired by the author, so the research needs to find out whether the marked information structures from target language marked in the same way and based on situational texture has been translated into persian language or not. For this purpose marked information structures for Shahzad’s play in Arabic language are against the Persian translation of two translators Ayati and Shariat. With regards to purposeful translation in order to transfer meaning desired by the author to a reader in target language; descriptive analytic method was used. The results indicate that the tanslators of play through translation have used unmarked sentences. Few sentences have been translated into marked form. Though despite the differences in marked structures in both languages a translator by recognizing linguistic forms in focalized information structure and left dislocation can find relatively strong equation for the structures.