نقد و ارزیابی ترجمه محمد دشتی از نهج‌البلاغه براساس مدل گارسس (1994) (مطالعه موردی: ترجمه خطبه اول و حکمت‌های 1 تا 20)

نهج‌البلاغه از منابع مهم و معتبر دینی است که از زمان تدوین آن تاکنون با اقبال صاحبان دانش و فضل روبه‌رو شده است و مترجمان متعددی با هدف تبیین و تشریح این شاهکار گرانقدر امیرالمومنین (ع) به ترجمۀ آن پرداخته‌اند. اما سوال اینجا است که این ترجمه‌ها تا چه حد توانسته‌اند اعجاز، قدرت و گیرایی کلام امیر (ع) را به نحو احسن به جامعه فارسی‌زبان معرفی و منتقل کنند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف ارزیابی کیفیت ترجمه صورت گرفته از نهج‌البلاغه توسط محمد دشتی، انجام گرفته است. در میان الگوهای متعدد ارزیابی کیفیت ترجمه‌، الگوی گارسس که در مقایسه با الگوهای پیشنهادی دیگر به نسبت جامع‌تر است به منزله چارچوب پژوهش درنظر گرفته شده است. این الگو چهار سطح معنایی لغوی، نحوی واژه شناختی، گفتمانی کارکردی و سبکی منظورشناختی (عملی) را شامل می‌شود. هرکدام از این سطوح، دارای زیرگروه‌ها و اجزای خاصی هستند که متون ترجمه شده براساس آن‌ها ارزیابی می‌شوند. در این پژوهش، ترجمۀ خطبه اول و حکمت‌های 1 تا 20 از مترجم نامبرده برای ارزیابی کیفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است و پس از تعیین میزان فراوانی هر یک از زیرگروه‌های موجود در سطوح چهارگانه طبق الگوی گارسس، نتایج به صورت نمودار نشان داده می‌شود. نتیجه ارزیابی براساس تکنیک‌های مثبت، منفی و خنثی بیانگر این است که ترجمۀ دشتی دارای معیار مقبولیت بوده و از کیفیت به نسبت بالایی برخوردار است. براساس 3 حوزه افزایش، مانش و کاهش در ترجمه، ترجمۀ دشتی در حوزه افزایش، بسامد بیشتری دارد؛ زیرا ترجمۀ این شاهکار ادبی که دارای فصاحت و بلاغت بوده به صورت روان و محتوامحور به انجام رسیده است و مخاطب در فهم آن با چالش چندانی در درک موضوع مواجه نمی‌شود و روش وی یک روش مقصدگرا بوده است.

Criticizing and Evaluating the Translation of Mohammad Dashti from Nahj alBalagha Based on the Model of Garcias(Case Study: Translation of the First Khotbeh and Hekamts One to Twenty)

Nahj alBalaghah is one of the most important and authentic religious sources that has come to the fore of knowledge and bounty since its creation. Several translators have been devoted to explaining this valuable masterpiece by Amir alMu’minin (AS). But the question is, how far have these translations been able to introduce and transmit the miracle, power, and acceptance of the Amir’s words to the Persian language community in the best way? The present study was conducted by descriptiveanalytical method with the aim of evaluating the quality of translation from Nahj alBalaghah by Mohammad Dashti. Among the various patterns of translation quality assessment, the Garcias model, which is relatively more comprehensive than the other proposed models, is considered as a research framework. This model includes four levels of lexical semantics, syntactic, cognitive, discursivefunctional, and cognitive (practical) style. Each of these levels has subcategories and specific components whose translations are evaluated based on them. In this research, the translation of the first Khotbeh and the Hekamts one to twenty from the socalled translator are selected and evaluated for qualitative evaluation. After determining the abundance of each subgroup in the quadric levels according to the Garcias model, the results are plotted. The result of the evaluation based on the positive, negative and neutral techniques indicates that the translation of the plain has a criterion of acceptability and is of high quality.