رشد اخلاقی حسابداران و تمایل به گزارش تخلفات مالی با تاکید بر نظریه تعاملی شخص وضعیت

 رشد تخلفات در حوزه گزارشگری مالی منجر به اهمیت یافتن موضوع گزارش تخلفات و افزایش پژوهش‌ها در این زمینه شده است. مطالعات قبلی اذعان داشته‌اند که گزارش تخلفات، سازوکار سازمانی کارآمد و اثربخشی در ممانعت از اقدامات متخلفانه و مشکوک شرکت‌ها محسوب می‌شود. از آنجا که مقوله گزارش تخلفات مالی در حوزه اخلاقیات کسب‌وکار قرار می­گیرد، با بررسی مولفه‌های اخلاقی می‌توان شناخت بهتری از ابعاد مبهم این پدیده کسب نمود. پژوهش حاضر با استفاده ازنظریه تعاملی شخص وضعیت درصدد تبیین جنبه‌های جدید این موضوع بوده است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش از طریق تکمیل 173 پرسشنامه در سال 1399 از بین حسابداران جمع‌آوری شده است. نتایج حاصل آزمون فرضیه‌ها نشان می‌دهد که رشد اخلاقی حسابداران تاثیر مثبت و معناداری بر تمایل آنان به گزارش تخلفات مالی به مراجع داخل و خارج سازمان دارد. همچنین، از بین مولفه‌های فردی نظریه تعاملی شخص وضعیت، متغیر منبع کنترل درونی و از بین مولفه‌های موقعیتی، متغیر ارزش‌های انگیزشی متمرکز بر منافع عموم در رابطه رشد اخلاقی و تمایل حسابداران به گزارش تخلفات مالی به مراجع داخل/خارج سازمان نقش تعدیل‌گر ایفا می‌نماید. به‌طورکلی نتایج بیانگر آن است که نظریه تعاملی شخص وضعیت تا حدودی منجر به درک بهتری از عوامل موثر بر گزارش تخلفات مالی می‌گردد. 

accountants’ moral development and whistleblowing intention: a person-situation interactionist approach

the increase in financial wrongdoings has highlighted the importance of “whistleblowing” and has led to a growing research interest in this area. previous studies have shown that whistleblowing is an effective and efficient organizational mechanism for deterring criminal and questionable actions by companies. since whistleblowing falls within the domain of business ethics, examining its ethical components can result in a better understanding of this phenomenon. the present research uses the person-situation interactionist approach to explain the different aspects of whistleblowing. the information is collected from questionnaires completed by 173 accountants in 2020. the results indicate that accountants’ level of moral development has a significant positive effect on their intention to whistleblowing to authorities inside and outside the organization. moreover, among the personal and situational components of the person-situation interactionist approach, locus of control and collectivist motivational values mediate the relationship between accountants’ level of moral development and their intention to report wrongdoings to internal/external parties. overall, the results indicate that the person-situation interactionist model allows for a somewhat better understanding of the factors in whistleblowing.