شناسایی مقوله‌های توسعه گردشگری سالمندان؛ روش فراترکیب

با توجه به روند سالمند شدن جمعیت جهان و همچنین ایران، گردشگری سالمندی فرصتی حائز‌اهمیت در صنعت‌ گردشگری محسوب می‌‌‌شود. از سوی دیگر توسعه گردشگری سالمندی منجر به افزایش کیفیت زندگی و رضایتمندی سالمندان به عنوان بخشی بزرگ از جامعه خواهد شد. جهت تحقق این امر، شناسایی ویژگی‌های گردشگران سالمند اهمیت بالایی دارد زیرا این گروه سنی از لحاظ نیازها، محدودیت ها و ترجیحات کاملا متمایز از سایر گروههای سنی می‌باشند. علی‌رغم رشد صورت‌گرفته در تعداد پژوهش‌های این‌حوزه طی سال‌های اخیر، همچنان با خلاء پژوهشی علی‌الخصوص در منابع داخلی مواجه ایم لذا این پژوهش، با نگاهی کل‌نگر و با هدف شناسایی مقوله‌های اصلی و فرعی توسعۀ ‌گردشگری ‌سالمندان از منظر گردشگران و ارائه چارچوبی کلی انجام‌ شده است. جهت نیل به‌ این‌هدف، بااستفاده از مرور نظام‌مندِ ادبیات و اتخاذ رویکرد‌کیفی و روش ‌فراترکیب، پژوهش‌های پیشین بررسی و تحلیل شدند و برآن اساس، مقوله‌ها و مفاهیم موردنظر شناسایی و ارائه گردید. جهت انجام فرا‌ترکیب نیز، پس از غربالگری منابع اولیه تعداد 82 منبع انتخاب شده و پس از کدگذاری باز و محوری، کدها نهایتا در 10 مقولۀ فرعی و 4 مقولۀ اصلی شامل انگیزه‌ها(رانشی و کششی)، محدودیت‌ها(درون‌فردی، بین‌فردی، ساختاری)، تسهیل‌گرها(درون‌فردی، بین‌فردی، ساختاری) و منافع‌کسب شده(بهبود فاکتورهای عینی کیفیت‌زندگی، بهبود فاکتورهای ذهنی کیفیت‌زندگی) طبقه‌بندی شدند.

categories of senior tourism development; a meta-synthesis approach

the world tourism organization has recognized senior tourism as an important opportunity in the tourism industry because population ageing is a global phenomenon and according to the united nations, the population of all countries is aging . on the other hand, today’s seniors have a higher level of wealth, more free time and improved health conditions to participate in tourism activities than their predecessors. despite the growth in the number of researches in senior tourism field, there is still gap for more researches, especially in countries like iran where the population is moving rapidly towards aging. therefore this study aims to identify and provide the most important categories of senior tourism development base on previous studies. to achieve this goal, with adopting a qualitative meta-synthesis approach, we analyzed 82 articles and after open coding and axial coding, 10 sub-categories and 4 categories were provided: (1) motivations include push motivations and pull motivations; (2) constraints include intrapersonal constraints, interpersonal constraints and structural constraints; (3) facilitators include intrapersonal facilitators , interpersonal facilitators and structural facilitators; (4) benefits include improve the quality of life(objective factors), improve the quality of life(subjective factors). most reviewed studies(both persian and english sources) deal only with a specific aspect of senior tourism, and advantage of this study is its comprehensive view(from the tourists’ perspective).