چالش های اجتماعی – اقتصادی نظام دارویی در ایران در وضعیت هژمونی بازارگرایی پس از دهه هفتاد

دارو به عنوان یک نیاز حیاتی تنها یک مقوله درمانی نیست بلکه دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز هست. نظام دارویی ایران به دلیل اجرای برخی از سیاست‌های بازارمحور دستخوش تحولاتی شده است که پیامد های گسترده اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی داشته است. مساله مطالعه حاضر بررسی آثار و چالش‌های واگذاری حوزه دارو به عنوان یک کالای حیاتی در زندگی آحاد نیازمند به سازوکار بازار است. این پژوهش کیفی در قالب تحلیل و توصیف و دریک سطح نهادی و راهبردی ازحوزه‌ی دارو به عنوان یک کالای درمانی انجام گرفته است. در این پژوهش به کمک روش کیفی، یعنی مطالعه اسنادی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با برخی از متخصصین این حوزه، به نقد این تحول در بازاری شدن داروپرداخته می‌شود. داده‌های حاصل از مصاحبه و اسناد با روش تحلیل مضمون مقوله بندی می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بخش مهمی از قوانین و سیاست های اجرایی در حوزه دارو متاثر از اندیشه بازارسپاری است، این پیامدها شامل انحصاری شدن قدرت در دست برخی از افراد حقیقی و حقوقی، افزایش بی‌رویه واردات دارو، قیمت‌گذاری آزاد، آزادسازی در حوزه های میانی و سازمانی است. پیامدهای رفاهی این تحول آسیب های تعیین‌کننده بر دسترسی طبقات مختلف به ویژه دسترسی نیازمندان به داروهای درمانی گذاشته به‌طوری که زمینه های نارضایتی گسترده‌ای را به‌وجود آورده است.

socio-economic challenges of the pharmaceutical system in iran in the hegemonic state of market orientation after the seventies

medicine as a vital need is not only a therapeutic category but also has economic, social and political dimensions. iran’s pharmaceutical system has undergone changes due to the implementation of some market-oriented policies that have far-reaching social, economic and even political consequences. the aim of the present study is to investigate the effects and challenges of transferring the field of medicine as a vital commodity in the lives of individuals in need of a market mechanism. this qualitative research has been done in the form of analysis and description and at an institutional and strategic level in the field of medicine as a therapeutic commodity. in this research, with the help of qualitative method, ie documentary study and semi-structured interviews with some experts in this field, this development in drug marketing is criticized. the data obtained from the interview and the documents are categorized by the method of content analysis. the results show that an important part of the laws and executive policies in the field of medicine is influenced by the idea of ​​marketing, . and is organizational. consequences of welfare this development has caused decisive damage to the access of different classes, especially the access of the needy to medical drugs, so that it has created grounds for widespread dissatisfaction.