ارزیابی عملکرد سازمان برنامه‌وبودجه بر اساس مفهوم ظرفیت دولت (بررسی دوره زمانی 1393 - 1357)

بررسی عملکرد نهادهای مهم اقتصادی کشور، می‌تواند به ما در درک وضعیت کنونی و همچنین یافتن راه‌های مناسب برای ترمیم خلاها در آینده، کمک فراوانی کند. یکی از مفاهیم نسبتاً جدیدی که در علوم سیاسی جهت بررسی عملکرد نهادها وجود دارد، مفهوم ظرفیت دولت است. در مقاله حاضر، با استفاده از این مفهوم و روش اسنادی و تحلیل تاریخی داده‌ها و اطلاعات، عملکرد این سازمان با تاکید بر برنامه‌های پنج‌گانه توسعه، بررسی می‌شود؛ این عملکرد بر اساس دو شاخص اصلی و مهم مفهوم ظرفیت دولت، یعنی میزان استقلال بوروکراسی از دولت و کارآمدی نهادی، ارزیابی می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد سازمان برنامه‌وبودجه در دوران اصلاحات ازلحاظ دو مولفه اصلی ظرفیت دولت، بیشترین کارآمدی و بازدهی را داشته است؛ دلیل این امر از واقعی‌تر شدن نگاه دولت به عرصه اقتصاد و توسعه کشور (بر مبنای اقتضائات و شرایط کشور) و تلاش در جهت کاستن از تصدی‌گری در این حوزه ناشی می‌شود. همچنین این نتایج بیان دارد با توجه به تحلیل صورت گرفته از برآیند کارآمدی این سازمان در طول نزدیک به چهار دهه، ایجاد تغییرات ساختاری اساسی در سازمان دارای اولویت بوده و مسئولین این نهاد باید توجه بیشتری نسبت به بهبود دو مولفه اساسی میزان استقلال و کارآمدی نهادی داشته باشند.

evaluate the performance of the pbo based on the concept of state capacity (review of the period 1979 - 2014)

examining the performance of the important economic institutions of the country can help us to understand the current situation and also to find suitable ways to repair the gaps in the future. one of the relatively new concepts in political science to study the performance of institutions is the concept of government capacity. in the present article, using this concept and documentary method and historical analysis of data and information, the performance of this organization is emphasized by emphasizing the five development plans; this performance is evaluated based on two main and important indicators of the concept of government capacity, namely the degree of bureaucracy independence from the government and institutional efficiency. the results show that the pbo has been the most efficient and effective in terms of the two main components of government capacity during the reform period; the reason for this stems from the government’s more realistic view of the country’s economy and development (based on the country’s requirements and conditions) and efforts to reduce entrepreneurship in this area. these results also indicate that according to the analysis of the efficiency of this organization over nearly four decades, creating fundamental structural changes in the organization is a priority and the officials of this institution should pay more attention to improving the two basic components of independence and institutional efficiency.