ریشه ها و فرآیندهای ساختاری فساد اقتصادی در ایران (دوره جمهوری اسلامی)

امروزه مسئله فساد اقتصادی در جهان، به یکی از مهم ترین دغدغه های گروه ها و نهادهای اجتماعی و همچنین دولت ها تبدیل شده است. گسترش این پدیده در بیشتر کشورها، جنبه ساختاری و نهادی پیدا کرده است. فساد در طی دو دهه اخیر رشد چشم گیری در ایران داشت است. در مقاله حاضر، نگارنده با استفاده از روش اسنادی و الگوی تحلیلی مبتنی بر تاثیر گذاری سطوح مختلف اجتماعی (سیاسی، اقتصادی و فرهنگی) بر یکدیگر، به بررسی ریشه ها و فرآیندهای ساختاری شیوع چنین فساد گسترده ای در دستگاه دولتی کشور پرداخته است. بر اساس این الگوی تحلیلی، در دوران پس از انقلاب، با غلبه یابی فرهنگ سیاسی نیروهای مسلط، مشارکت شهروندان و گروه های اجتماعی به انسداد سیاسی انجامید و این امر به وجود آمدن انحصار در بخش اقتصادی را به همراه داشت؛ این انحصار در نهایت منشا بروز فساد شد. نتایج تحقیق نشان می دهند وضعیت تعامل سطوح یاد شده مثبت نبوده و این امر تاثیرات منفی بر حوزه اقتصادی گذاشته است. در بخش اقتصادی چهار مدل سیاست گذاری غلط را می توان بررسی و ردیابی کرد: دولتی شدن گسترده اقتصاد، رواج سرمایه داری تجاری و مصرف گرایی افسارگسیخته، اتخاذ سیاست های بازتوزیعی و چند نرخی بودن ارز.

a study of the roots and structural processes of economic and financial corruption in iran(the period of the islamic republic)

today, the issue of economic corruption in the world has become one of the most important concerns of social groups and institutions, as well as governments. the spread of this phenomenon in most countries has found a structural and institutional aspect. corruption has grown significantly in iran over the past two decades. in the present article, the author uses the documentary method and analytical model based on the influence of different social levels (political, economic and cultural) on each other, to examine the roots and structural processes of the prevalence of such widespread corruption in government. according to this analytical model, in the post-revolutionary period, with the dominance of the political culture of the ruling forces, the participation of citizens and social groups led to political obstruction, which led to the creation of monopolies in the economic sector; this monopoly eventually became the source of corruption. the results show that the interaction status of the mentioned levels is not positive and this has negative effects on the economic field. in the economic sector, four erroneous policy models can be examined and traced: the widespread governmentalization of the economy, the prevalence of commercial capitalism and unbridled consumerism, the adoption of redistributive policies, and the multi-currency nature.