تبیین رابطه سالخوردگی جمعیت وشاخص های توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام

پدیده سالخوردگی جمعیت که عموماً بوسیله افزایش در سنین بازنشستگی اندازه گیری می شود در تمام جنبه های زندگی جوامع بشری از جمله در ساختارهای سنی، ارزش ها، معیارها و ایجاد سازمان های اجتماعی، تحولات قابل ملاحظه ای به وجود خواهد آورد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین سالخوردگی جمعیت و توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام است. شاخص های تحقیق 49 شاخص توسعه اجتماعی است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. داده ها و اطلاعات مورد مطالعه از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و ارتباط بین سالخوردگی وشاخص های توسعه اجتماعی از ضرایب موران بهره گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد گذار جمعیتی در کشورهای جهان اسلام از 2005 شروع شده و پیش بینی می شود تا سال 2050 اکثر این کشورها گذار جمعیتی را طی نموده و وارد آستانه سالخوردگی شوند. در سال 1950 متوسط شاخص سالخوردگی در کشورهای جوان که 93/6 درصد جمعیتی کشورهای اسلامی را شامل می شوند، 8/6 بوده که در سال 2020 به 8/4 کاهش یافته است. باوجود اینکه تعداد کشورهای جوان در جهان اسلام بسیار بیشتر از کشورهای سالخورده و میانسال هستند ولی درصدی جمعیتی میانسال و سالخورده بیشتر است، دلیل این امر این است که اکثر کشورهای سالخورده و میانسال، کشورهایپرجمعیت جهان اسلام هستند. شاخص های توسعه اجتماعی نشان می دهد کشور قطر دارای بهترین وضعیت از لحاظ این شاخص‌ها در میان کشور های اسلامی است. در جایگاه بعدی کشور امارات متحده‌عربی و در نهایت در جایگاه سوم کشور ایران قرار گرفته است. طبقه بندی کشورها بر اساس ضریب همبستگی فضایی بیانگر قرارگرفتن کشورهای امارات و عربستان در طبقه اول (سالخوردگی بالا و توسعه اجتماعی بالا ) و کشورهای آفریقایی گینه- سومالی – چاد در طبقه چهارم (سالخوردگی پایین و توسعه اجتماعی پایین) است. در اکثر کشورهای طبقه چهارم ساختار شکننده بنیان های اقتصادی اجازه توسعه اقتصادی و اجتماعی را به آنها نداده است.

explaining the relationship between population aging and social development indicators in the countries of the islamic world

this study has investigated the relationship between population aging and social development in the islamic world. research indicators include 49 indicators of social development. the type of research is applied and the method of its study is &descriptive-analytical&. the data and information studied have been collected through documents and libraries. although the number of young countries in the islamic world is much higher than the elderly and middle-aged countries, but the percentage of middle-aged and elderly population is higher. this is because most of the elderly and middle-aged countries are the most populous countries in the islamic world. social development indicators show that qatar has the best situation in terms of these indicators among islamic countries. in the next place is the united arab emirates and finally in the third place is iran. the classification of countries based on the spatial correlation coefficient indicates that the uae and saudi arabia are in the first category (high aging and high social development) and the african countries of guinea-somalia-chad are in the fourth category (low aging and low social development. in most fourth-class countries, the fragile structure of economic foundations has not allowed their economic and social development.