نسبت سیاست‌های توسعه آموزش عالی و تقاضای اجتماعی

توسعه کمّی آموزش عالی وابسته به سیاست‌هایی است که در دولت‌های مختلف وضع می‌شود؛ اما تقاضای اجتماعی می‌تواند برهم زننده این سیاست‌ها شود. هدف از این مقاله کشف تاثیر سیاست‌های توسعه آموزش عالی ایران از تقاضای اجتماعی و علل ایجاد تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی در کشور است. افزایش کمّیت دانشگاه‌ها و توسعه نامتوازن آموزش عالی متاثر از تحولات جهانی مانند توده‌ای شدن از جمله موارد موثر در کنار تقاضای اجتماعی مردم به توسعه آموزش عالی کشور بوده است. بدین منظور از روش کیفی استفاده شد. در مرحله جمع‌آوری داده‌ها ابتدا با مطالعه اسنادی، سیاست‌ها و قوانین کشور در حوزه سیاست‌های آموزش عالی گردآوری شد و در بخش دیگری از تحقیق با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 30 تن از مطلعین و دست‌اندرکاران آموزش عالی تحلیل مضمون صورت گرفت. یافته‌های تحقیق پیش رو نشان می‌دهد افزایش جمعیت و رشد نرخ سواد پایه در کشور طی دهه‌های گذشته از یک‌سو و افزایش عدالت اجتماعی و آگاهی مردم از حق دانستن از سوی دیگر زمینه شکل‌گیری تقاضای اجتماعی آن‌ها بوده است؛ نتیجه تحقیق نشان داده است درحالی‌که امروزه سیاست‌های کنش‌مندانه و همراهی آموزش با بازار اشتغال در سطح بین‌المللی مورد تاکید است، تقاضای اجتماعی منجر به عدم اجرای آمایش سرزمینی در حوزه آموزش عالی و بنابراین به تاسیس بی‌رویه مراکز آموزشی، بیکاری زیاد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و درنتیجه شکل‌گیری سیاست‌های انفعالی در حوزه آموزش عالی گردیده و آموزش از کیفیت دور شده است. بنابراین با توجه به وجود تقاضای اجتماعی آموزش عالی در ایران که ریشه در کسب منزلت فرهنگی دارد رابطه علّی میان آموزش عالی و اشتغال متصور نیست؛ ازاین‌رو، نیاز به تحصیل و دانشگاه به‌عنوان بُعد منزلتی آن همچنان وجود خواهد داشت.

The Ratio of Higher Education Development Policies and School Demand

The quantitative development of higher education depends on the policies adopted by different governments. But social demand can disrupt these policies. Increasing number of universities and uneven development of higher education influenced by global developments such as mass becoming one of the factors affecting the social demand of the population for the development of higher education in the country.  The purpose of this article is to explore the impact of Iranian higher education development policies on social demand and the causes of social demand for higher education in the country.For this purpose, qualitative method was used. At the data gathering stage, firstly, a documentary study of the policies and laws of the country in the field of higher education policies was carried out, and in the other part of the research, a semistructured interview was conducted with 30 higher education informants and stakeholders.The findings of the present study indicate that population growth and the growth of basic literacy rates in the country over the past decades, on the one hand, and social justice and the public’s awareness of the right to know on the other have been the basis for their social demand.Social demand has led to the lack of territorial planning in the field of higher education and thus to the inadvertent establishment of educational centers, the high unemployment of university graduates and the consequence of passive policies in the field of higher education, and education has been deprived of quality.Therefore, given the social demand of higher education in Iran, which is rooted in the acquisition of cultural status, the causal link between higher education and employment is not conceivable.