تجربۀ زیستۀ کارگران زن در بخش غیررسمی اقتصاد ایران (مطالعۀ موردی کارگران غیررسمی زن استان تهران)

اشتغال غیررسمی از بخش‌های قابل ‌توجه در اقتصاد ایران است که همراهی قوی با محرومیت اجتماعی دارد؛ زمانی که زنان وارد بازار کار می‌شوند، اشتغال غیررسمی مهم‌ترین گزینۀ پیشِ روی آن‌هاست. هدف پژوهش پیش رو فهم سازوکارهای محرومیت ساز اشتغال غیررسمی و چگونگی برون رفت کارگران غیررسمی زن از این شرایط است. روش پژوهش از نوع کیفی با بهره‌گیری از روش نظریۀ مبنایی است. جمعیت مطالعه کارگران غیررسمی زن استان تهران هستند که از طریق نمونه‌گیری هدفمند 32 نفر جهت مشارکت گزینش ‌شده‌اند. فنون داده‌یابی مصاحبۀ عمیق و نیمه ساختاریافته است. جهت داده‌کاوی از روش کدگذاری نظری بهره گرفته ‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اشتغال غیررسمی یک نوع سازوکار بقاگرایانه به شمار رفته و کارگران غیررسمی زن با سرمایۀ تهی و تجربۀ کاستیِ قدرت در چهارگانۀ حقوقی، اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی (نارسایی قدرت بخشی رسمی‌سازی) وارد این گستره شده، در آن می‌مانند و یا از آن خروج می‌یابند، از سویی کارگران در چرخۀ غیررسمی‌سازی، در یکی از مراحل پیش‌آگهی، آگاه ماندگی، کنشگری، واپس روی و رهایی‌بخشی قرار دارند. بر پایۀ پژوهش، مدل قدرت بخشی رسمی‌سازی از جمله سازوکارهای کمک‌کننده به کارگران در فرایند رسمی سازی و دسترسی بیش‌تر به کف حمایت اجتماعی پایه است.

Experience of Female Workers in the Informal Sector of the Iranian Economy (Case Study of Informal Female Workers in Tehran Province)

Informal employment is one of the most important sectors in Iran’s economy, which is strongly associated with social exclusion; when women enter the labor market, informal employment is the most important option for them. The aim of the present study is to understand the mechanisms of deprivation of informal employment and how workers get out of this situation. The research method is of qualitative type using the grounded theory method. The study population is informal female workers in Tehran province who have been selected through a targeted sampling of 32 people to participate. The data collection technique is an indepth and semistructured interview. The theoretical coding method has been used to analyze the data. The research findings show that informal employment is a survivaltype mechanism in which Women with empty capital and experience of power shortages in the legal, economic, social, and psychological quadrants (Inadequacy of formalization empowerment) enter this area, stay in it or leave it, On the other hand, workers in the informalization cycle are in one of the stages of forecasting, awareness, activism, regression, and liberation. According to the research, the empowerment model of formalization is one of the mechanisms that help workers in the formalization process and more access to the social protection floor.