آسیب شناسی و ناپایداری توسعه اجتماعی در ایران

توسعه به‌مثابه صفتی که بیانگر کم‏ و کیف هر جامعه و دوره تاریخی است و در حوزه‏های وسیع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در مقیاس‏های کلان (نظام)، میانی (نهادی و سازمانی) و خرد (کنشگری) قابل‌شناسایی و احصاء است به‌رغم قوت‌ها و توانمندی‌هایی که با خود دارد آسیب‌ها و مسائلی را هم  همراه دارد، که آن را دچار اختلال و ناپایداری‌هایی می‌کند. این اختلال و ناپایداری در کشورهایی که فرآیند توسعه‌شان متاثر از جوامع دیگر و پارادایم‌های فکری بیرونی بوده بیشتر بوده است. و مهم‌تر این‌که این وضعیت در حوزه اجتماعی که قلمرو توسعه اجتماعی را تشکیل می‌دهد، نمایی بیشتری  دارد. در این مقاله به چرایی غفلت از توسعه اجتماعی، ناپایداری و آسیب‌های آن در پرتو گفتمان‌های جدید و تازه‌ای که در نوشته‌های توسعه مطرح‌ شده‌اند چون گفتمان پسا استعماری، پسا توسعه‌ای و توسعه جایگزین و نیز تجربه عملی و پیامدهایی که سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای از حیث اجتماعی در پی داشته‌اند استفاده می‌شود. فرض‌ بنیادی این مقاله این است که امر اجتماعی و به‌تبع آن توسعه اجتماعی مورد غفلت قرارگرفته و نگاهی تقلیل گرایانه در بحث‌های توسعه وجود داشته است. به‌گونه‌ای که توسعه اجتماعی را در مقام نظر معطوف به رفاه اجتماعی در معنای حداقلی آن و از حیث سیاستی معادل با تدارک خدمات رفاهی و پاسخ به نیاز‌های اساسی دانسته و یا این‌که پسماند امر اقتصادی و سیاسی تلقی شده است.

Pathology And Instability Of Social Development In Iran

The stage of development of a society shows the society’s historical period and overall social, cultural, economic and political conditions at various levels of macro (system), meso (institutions and organizations) and micro (actors) scales. Despite strengths and capabilities of development, it brings about problems and difficulties that may cause disorder and instability. Such disorder and insatiability are observed more in countries that their development process is affected by foreign models and theoretical paradigms. More notably, these disorders appear in social sphere, due to negligence of social development. This article discusses insatiability and difficulties that occur in social sphere in the light of the new development discourses, such as post colonialism, post development and alternative developments, as well as practical experiences and implications of policies and development programs. The essential assumption of this article is that the social consideration and consequently social development issues are usually overlooked, so that social development issues from a theoretical point of view are simply reduced to social welfare. Also in policymaking it is limited to providing welfare and utilities for satisfying basic needs.