تدوین و ویژگی های روان سنجی مقیاس فعالیت های زندگی روزانه سالمندان

فعالیت‌های زندگی روزانه از اساسی‌ترین اجزای زندگی و بازگوکننده جنبه مهمی از استقلال کارکردی در سالمندان هستند. هدف این تحقیق، تدوین مقیاسی روزامد و متناسب با فرهنگ بومی برای سنجش فعالیت‌های زندگی روزانه سالمندان ایرانی بود. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن زنان و مردان سالمند (بالای 60 سال) ساکن شهرهای اراک و شازند در سال 91 بودند. نمونه آماری، دو گروه، شامل 297 آزمودنی (تحلیل عاملی اکتشافی) و 280 آزمودنی (تحلیل عاملی تاییدی) بودند که به‌طور داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، تحلیل مولفه اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد. تمامی عملیات آماری با استفاده از نرم‌افزار spss-16 وlesrel انجام گرفت. در نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی، پنج زیرمقیاس شامل فعالیت‌های درشت (9 گویه)، فعالیت‌های شخصی (7 گویه)، فعالیت‌های اعتقادی و اجتماعی (8 گویه)، فعالیت‌های ظریف (4 گویه) و فعالیت‌های شست‌وشو با ماشین (2 گویه) استخراج شد. یافته‌های تحلیل عاملی تاییدی نیز این نتایج را تایید کرد. این پنج عامل در مجموع 90/75 درصد کل واریانس را تبیین کرد، عامل اول 38/50 درصد، عامل دوم 06/11درصد، عامل سوم 30/6 درصد، عامل چهارم 675/4 درصد و عامل پنجم 485/3 درصد. این ابزار، مقیاس فعالیت‌های زندگی روزانه سالمندان نام‌گذاری شد. محاسبه ضریب همبستگی پیرسون بین دوبار تکمیل پرسشنامه توسط30 آزمودنی (50 درصد زن) با فاصله 1 تا 2 هفته، برای زیرمقیاس‌های 1 تا 5، همبستگی بین 97/0 تا 76/0 و برای نمره کل مقیاس 97/0 به‌دست آمد که نشان‌دهنده پایایی آزمون مجدد خوب تا عالی است. همچنین پایایی درونی به روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که ضریب 96/0 را به‌دست داد و نشان‌دهنده پایایی درونی عالی این مقیاس است. به‌طور کلی، این نتایج تایید کرد که مقیاس فعالیت‌های زندگی روزانه سالمندان ابزاری روا و پایا برای اندازه‌گیری توانایی و معلولیت سالمندان است.