تحلیل مکانی تغییرات بارش با درنظر گرفتن متغیرهای ارتفاع و فاصله تا دریا (موردپژوهی: استان سیستان و بلوچستان)

هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات مکانی و میان‌یابی بارندگی ماهانه و سالانه در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش‌های تک‌متغیره و چند‌متغیره زمین‌آماری (ok، sk، sklm، ked، uk و cok)، روش‌های قطعی (idw، lpi، gpi و rbf) و رگرسیون خطی است. اطلاعات اولیه شامل داده‌های بارندگی پنجاه ایستگاه با طول دوره آماری مشترک 25 سال (1391-1367) و اطلاعات ثانویه (کمکی) مورد استفاده در روش‌های چندمتغیره شامل الگوی رقومی ارتفاع (dem)، فاصله تا دریا، طول و عرض جغرافیایی بود. برای ارزیابی عملکرد روش‌ها از فن اعتبارسنجی متقابل و معیارهای جذر میانگین مربعات خطا (rmse) و میانگین انحراف خطا (mbe) استفاده شد. نتایج تحلیل نیم‌تغییرنما حاکی از همبستگی زیاد مکانی بارندگی در بیشتر دوره‌ها با ساختار کروی است. بیشترین آستانه نیم‌تغییرنما مربوط به ماه‌های دی، بهمن و اسفند (با بیشترین مقدار بارندگی) و بیشترین شعاع تاثیر مربوط به بهمن و اردیبهشت است. نتایج اعتبارسنجی متقابل حاکی از دقت بیشتر رابطه رگرسیونی بارش- ارتفاع برای فروردین، ked برای اردیبهشت، uk برای خرداد و شهریور، rbf برای تیر، مرداد، مهر، آذر، دی، بهمن و بارندگی سالانه و sk برای آبان و اسفند است. به‌طور‌کلی، نتایج حاکی از برتری روش قطعی rbf و روش‌های زمین‌آماری در بیشتر دوره‌ها بود.