پیشنهاد معیاری ساده برای برآورد بارش سنگین در مناطق مختلف ایران

هدف این پژوهش به‌دست دادن رابطه‌ای ساده و صحیح برای محاسبه بارش سنگین است که در همه مناطق ایران، حتی مکان‌های با فقر داده‌ای کاربرد داشته باشد. به‌دلیل دشواری دسترسی به آمارهای روزانه، این روش متکی بر شاخص‌های ماهانه است. برای تعیین بارش‌های سنگین از آمار روزانه بارش پنجاه سال اخیر (1961 تا 2011) چهل ایستگاه سینوپتیکی استفاده شد. مقدار بارش سنگین با استفاده از داده‌های روزانه، ماهانه و سالانه محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. از داده‌های سالانه برای تعیین شاخص بارش سنگین ایران و از بارشی که احتمال وقوع آن، میان بارش‌های ثبت‌شده پنج درصد بود، به‌مثابه معیار اولیه استفاده شد. با استفاده از روش خوشه‌بندی، مولفه‌های موثر بر بارش سنگین ایران شناسایی شد. در تحلیل عاملی از یازده مولفه بارشی، دو مولفه میانگین مجموع بارش سالانه و تعداد روزهای بارشی یک میلی‌متر، درمجموع 86 درصد اثر را پوشش می‌دهد. رابطه نهایی از نسبت میانگین مجموع بارش سالانه به میانگین تعداد روزهای بارشی یک میلی‌متر و بیشتر همراه یک ضریب عددی تشکیل‌ شد. برای تعیین ضریب عددی، ایران به هفت گروه تقسیم شد و برای هر گروه، ضریب جداگانه به‌دست آمد. بارش سنگین محاسبه‌شده با معیار اولیه همبستگی زیادی (997/0) نشان‌ داد. درنهایت، نقشه پهنه‌بندی ضریب عددی و بارش سنگین برای محاسبه مقدار بارش سنگین هر نقطه ایران با نرم‌افزار gisرسم شد.