اثر موقعیت استقرار پرفشار جنب حاره‌ای عربستان بر سامانه‌های بارشی در جنوب و جنوب غرب ایران

پرفشارهای جنب حاره‌ای یکی از عناصر اصلی در استخوان‌بندی گردش عمومی جو است. جابه‌جایی سالانه این پرفشارها اثر بسیار مهمی بر پراکنش و توزیع زمانی و مکانی بارش و دما در پهنه بزرگی از سیاره زمین دارد. این کمربند پرفشاری که تعیین‌کننده کمربند خشک سیاره زمین است، به‌صورت سلول‌های منفردی که مکان‌گزینی آنها ارتباط نزدیکی با امواج بزرگ‌مقیاس بادهای غربی و شرایط توپوگرافی و پراکنش آب‌ها و خشکی‌ها دارد‌، ظاهر می‌شود. در این مقاله سعی شده است اثر جابه‌جایی مکانی سلول پرفشار عربستان بر بارش‌های شدید بخش جنوبی و جنوب غربی کشور تحلیل شود. به‌همین منظور، 41 سامانه بارشی شدید و موقعیت قرار‌گیری هسته مرکزی سلول پرفشار عربستان در ترازهای 1000، 700، 850 و 500 هکتوپاسکال تعیین شد. به‌طور تقریبی در تمام ترازهای بررسی‌شده، هسته مرکزی پرفشار بر روی دریاهای گرم عمان و عرب قرار داشت. در تمام این سامانه‌های بارشی، مولفه‌های مداری باد بر روی دریای عرب و عمان شرقی و مولفه نصف‌النهاری آنها شمالی بود که بیان‌کننده فرارفت گرما و رطوبت از روی این دریاها به‌داخل کم‌فشار سودان است. بیشترین مقدار نم ویژه بر روی اتیوپی و جنوب دریای سرخ قرار داشت که بر اثر جریان‌های جنوبی زبانه کم‌فشار در تراز دریا و جریان‌های جلو ناوه در ترازهای بالا بر روی ایران فرارفت می‌شود.