منشایابی توفان‌های گردوغبار در جنوب غرب ایران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نقشه‌های هوا

هدف از این پژوهش شناسایی الگوهای سینوپتیکی موثر در ایجاد توفان‌های گردوغبار و تشخیص مناطق خیزش این توفان‌ها در جنوب‌غرب ایران است. روش پژوهش، تحلیل سینوپتیکی همراه با پردازش تصاویر ماهواره‌ای است. داده‌های روزانه گردوغبار در سیزده ایستگاه سینوپتیک برای دوره 1990-2012 استخراج شد. سپس، دو موج شاخص که بالاترین شدت و وسعت را داشت، انتخاب و بررسی شد. نقشه‌های هوا از سایتncep/ncar و تصاویر ماهواره‌ای noaa/avhrr از سایت noaa/class دانلود و به‌کار گرفته شد. تحلیل الگوهای فشار برای توفان اول نشان داد اختلاف ارتفاع بین پرارتفاع شمال آفریقا و کم‌ارتفاع روی ایران در تراز850 موجب شکل‌گیری کم‌فشار قوی در سطح دریا در منطقه مورد مطالعه شد. این کم‌فشار قوی با قدرت مکش بسیار بالا هوای گردوغباری بیابان‌های اطراف را به منطقه مورد بررسی مکش کرد. در مورد دوم نیز اختلاف فشار بین دو سیستم پرارتفاع روی عربستان و خلیج‌فارس و کم‌ارتفاع روی مدیترانه در تراز 850 سبب وزش باد از مناطق بیابانی اطراف به منطقه مورد بررسی شد. نقشه سطح زمین این توفان نیز نشان داد کم‌فشار سودان بادهای گرم و خشک و آلوده به ذرات گردوغبار عربستان را به منطقه ما وارد می‌کند. پردازش تصاویر ماهواره‌ای نیز این نتایج را تایید کرد.