سیر تحولات نظریه سوبسیدانس از داروین تا دورن‎کامپ

عوامل پرشماری در سیر تحول نظریه‎پردازی موثر است و گاه به‎شیوه‎های گوناگونی تبیین و تشریح شده است، ازجمله این ایده ها، می توان به سوبسیدانس، یکی از رخدادهای ژیومورفولوژیکی اشاره کرد که دچار چنین دگرگونی مفهومی در بستر زمان شده است. قدر مسلم آنست که واژه سوبسیدانس در نشست‎های علمی، نه‎تنها به‎منزله یک پدیده، بلکه بار مفهومی یک نظریه را همواره همراه داشته است. این نظریه از آغاز طرحِ داروین در سال 1839 تا کنون، تحولات مفهومی و معنایی خاصی را پشت سر گذارده است. پژوهش حاضر که برگرفته از یک طرح پژوهشی در دانشگاه اصفهان است با تاکید بر تحلیل مفهومی مکتوبات پانزده نفر از صاحب‎نظران و کابران اصلی این واژه، تلاش دارد از تحلیل متن این مکتوبات، روند تحولات نظریه سوبسیدانس و تغییر دیدگاه‎های پیرامون آن را طبقه‎بندی و ارزیابی کند. از مجموعه این نوشتار می‎توان چنین نتیجه گرفت: یک) نخستین‎بار داروین در سال 1839 این مفهوم را در حوزه رسوب‎شناسی و ژیومورفولوژی به‎کار گرفت و مکتب استدراج و مفهوم همبستگی یونیفورمی تاریانیسم را از بُعد نظری پشتیبانی کرد؛ دو) واژه سوبسیدانس دارای بار مفهومی در حوزه نظری است و نباید آن را به‎منزله یک پدیده ژیومورفولوژیک صرف مطرح کرد.