تحلیل مکانی - زمانی توزیع آتش‌سوزی‌ها در ایران با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای: شناسایی مناطق پرخطر و دوره‌های بحرانی

آتش‌سوزی‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی ایران به شمار می‌روند. این پژوهش با هدف شناسایی استان‌های پرخطر و دوره‌های بحرانی وقوع آتش‌سوزی‌ها به تحلیل الگوهای مکانی و زمانی آتش‌سوزی‌ها طی دوره 1382 تا 1402 در ایران، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای پرداخته است. هدف نهایی این تحقیق، بهبود مدیریت آتش‌سوزی‌ها با ارائه مکان استقرار بهینه ایستگاه‌های آتش‌نشانی در استان‌های پرخطر است. پژوهش از سری زمانی داده‌های ماهواره‌ای و پلتفرم google earth engine و gis، و مدل‌سازی رگرسیونی چند متغیره و برآورد چگالی کرنل (kde) جهت شناسایی عوامل محیطی موثر و مناطق پرتکرار و دوره‌های بحرانی وقوع آتش‌سوزی استفاده کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که در طول دوره 20ساله، مجموعاً 955600 کیلومترمربع از اراضی ایران دچار آتش‌سوزی شده‌اند. بیشترین مساحت سوخته شده در سال 1389 به میزان 7722 کیلومترمربع و کمترین آن در سال 1401 به میزان 3031 کیلومترمربع ثبت‌شده است. همبستگی بین بارش ماهانه و مساحت سوخته شده معادل 0٫24- محاسبه شد که نشان‌دهنده رابطه معکوس بین افزایش بارندگی و کاهش آتش‌سوزی‌ها است. استان‌های خوزستان(25000 کیلومترمربع)، فارس و ایلام با بیشترین مساحت سوخته شده را طی این دوره تجربه کرده‌اند و محل بهینه برای استقرار ایستگاه‌های آتش‌نشانی هستند. همچنین، فصل تابستان، به‌ویژه در سال‌های 1389 و 1386، بیشترین تعداد و مساحت آتش‌سوزی‌ها را داشته است. این پژوهش با شناسایی الگوهای مکانی و زمانی، محل بهینه استقرار ایستگاه‌های آتش‌نشانی در مناطق استان‌های مذکور را پیشنهاد می‌دهد.

spatiotemporal analysis of wildfire distribution in iran using satellite data: identifying high-risk regions and critical periods

wildfires represent a critical environmental challenge in iran, posing severe threats to natural resources and ecosystems. this study aims to analyze the spatiotemporal patterns of wildfires across iran from 2003 to 2023, leveraging satellite data to identify high-risk provinces and critical periods. the findings contribute to recommendations for optimal fire station placement. the methodology integrates time-series satellite data, spatiotemporal analyses using google earth engine and gis, and multivariate regression modeling with kernel density estimation to identify influential environmental factors and areas with frequent fires. results reveal that out of a total burned area of 95,600 square kilometers, the largest burned area was recorded in 2010 (7,722 km²) and the smallest in 2022 (3,031 km²). a negative correlation of -0.24 between monthly precipitation and burned area suggests that increased rainfall is associated with reduced wildfire incidence. the provinces of khuzestan, fars, and ilam recorded the highest burned areas, with khuzestan alone experiencing over 25,000 km² of burned terrain.