تحلیل گروه‌های زمانی حاکم بر تغییرات زمانی-مکانی بارش سالانه ایران

در پژوهش حاضر به تحلیل گروه‌های زمانی بارش60 ساله ایران با استفاده ازتحلیل روند و همسازها پرداخته شد. دراین راستا از داده های ecmwf- era5 با تفکیک مکانی 0.25* 0.25 برای بازه زمانی 2022-1963بهره گرفته شد. ابتدا میانگین و ضریب تغییرات بارش 60 ساله کشور بررسی و سپس با برازش مدل رگرسیون خطی به روش پارامتری، روند بارش وارسی شد. در نهایت با استفاده از تحلیل طیفی، همسازهای مربوط به بارش سالانه استخراج گردید. با توجه به نتایج پژوهش، گستره روند منفی معنادار بارش طی دوره آماری وسیع‌تراز گستره روند مثبت معنادار بوده است. روند منفی بارش عموماً منطبق بر نواحی شمالغرب، شمال و شرق محدوده مطالعاتی و روند مثبت معنادار منطبق بر زاگرس مرتفع است. خروجی حاصل از تحلیل طیفی که در مطالعات دیگر مشهود نبود گویای نقش کمرنگ همسازهای معنادار درنواحی شمالی ساحلی کشور است. همچنین نیمه جنوبی کشور عمدتاً تحت تاثیر چرخه‌های 7-2 ساله و نواحی غربی عموماً تحت سیطره سیکل‌های درازمدت 20-7 ساله است. براین اساس الگوهای مربوط به این چرخه ها را می‌توان به عوامل محلی، سیستم‌های کلان مقیاس جوی، همسایگان و گاهی ترکیب تمام عوامل که سبب تنوع چرخه‌ها در یک مکان شده است، نسبت داد.

analysis of time groups governing the temporal-spatial changes of iran's annual rainfall

precipitation is one of the elements and complex climatic processes in time and space and is particularly important due to its vital role. in the present study, the analysis of the 60-year rainfall time groups of iran was done using trend analysis and coefficients. in this regard, ecmwf-era5 data with a spatial resolution of 0.25*0.25 was used from 1963 to 2022. first, the country's 60-year rainfall average and change coefficient were investigated, and then the rainfall trend was checked by fitting a linear regression model using a parametric method. finally, by using spectral analysis, coefficients related to annual precipitation were extracted.