تاثیر ژئومورفولوژی مخروط‌افکنه بر تغییرات فیزیکی و شیمیایی نهشته‌های سطح مخروط‌افکنه جنوب شرق گنبد نمکی شاه غیب لارستان

مخروط ‌افکنه‌ها مکان‌های ایده‌آلی برای بررسی تاثیر فرآیندهای ژئومورفیک و شکل زمین بر ویژگی‌های خاک هستند. این پژوهش، به‌منظور بررسی فرم‌ها و فرایندهای ژئومورفولوژی سطح مخروط‌افکنه بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی نهشته‌های سطح مخروط‌افکنه جنوب شرق گنبد نمکی شاه غیب انجام‌شده است. مخروط‌افکنه مذکور از سه سطح خیلی قدیمی، قدیمی و جدید تشکیل‌شده است. تعداد 72 نمونه نهشته به‌طور هدفمند در میاناب‌ها و کانال‌های منطقه موردمطالعه برداشت شد. پارامترهای فسفر، پتاسیم، سدیم قابل‌جذب، کربنات کلسیم، رطوبت اشباع خاک، ظرفیت نگهداری آب در خاک، بافت خاک و کربن آلی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد در سطوح خیلی قدیمی و قدیمی مخروط‌افکنه، سدیم، پتاسیم، ec، آهک، فسفر، نگهداشت آب در خاک، سیلت و رس در میاناب‌ها بیش‌تر از کانال‌ها است. در کانال‌ها، مواد آلی، ph خاک، رطوبت اشباع خاک و شن بیش‌تر می‌باشد. همچنین مقدار عناصر سدیم، پتاسیم و ec در سطح جدید نسبت به سطح خیلی قدیمی و قدیمی بیش‌تر می‌باشد. مقادیر ph، فسفر و رطوبت اشباع در سطح قدیمی نسبت به سطح جدید و خیلی قدیمی بیش‌تر است. مقدار عناصر آهک، نگهداشت آب در خاک و سیلت در سطح خیلی قدیمی بیش‌ترین مقدار را دارند. ضریب همبستگی بین عناصر اندازه‌گیری شده نهشته‌ها نشان داد که بین مقدار رس و پارامترهای سدیم، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم و پتاسیم رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. به‌طورکلی نتایج نشان می‌دهد که فرایندهای ژئومورفولوژی مانند برش در کانال‌ها و هوازدگی در سطح میاناب‌ها بر مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی نهشته‌های سطح مخروط‌افکنه منطقه موردمطالعه موثر می‌باشد.

effects of geomorphology of alluvial fans on the physical and chemical changes of the soil of alluvial fan in the southeast of shah gheib’s salt dome, larestan

alluvial fans are ideal places for investigating the effects of geomorphological processes and landforms on soil properties. this study aimed to investigate the effects of geomorphological forms and processes on physical and chemical properties of soil in an alluvial fanlocated in the southeast of shah ghaib salt diaper. the study area alluvial fan is composed of three surfaces including very old, old andyoung. the phosphorous, potassium, absorbable sodium, calciumcarbonate, saturation moisture of soil, water’s holding capacity in soil,soil texture, and organic carbon parameters were measured in 72 soilsamples on the alluvial fan surfaces.the results showed that thesodium, potassium, ec, calcium carbonate, phosphorous, and holding capacity of water, silt, and clay parameters were higher in the interfluves than the channels in inactive (very old and old) surfaces. the organic carbon, ph, saturation moisture of soil and percentage of sand is higher in the channels. also, the sodium, potassium, ec were more in the young compared to the old and very old surfaces. the ph,phosphorous, and saturation moisture of soil were higher in the oldsurface than in the young and very old ones. the amount of calciumcarbonate, water’s holding capacity in soil and percentage of silt were highest in the very old fan surface. the correlation coefficient betweenthe measured parameters of the soil indicated that there are strong positive relationships between the clay and the sodium, electricalconductivity, calcium carbonate, and potassium. in general, the results show that geomorphological processes such as entrenchment inchannels and weathering on the surface of the interfluves have controlled on the values of the physicochemical parameters of the soilin the study area alluvial fan.