تحلیل توزیع روند زمانی-مکانی دید افقی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی در سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از آنالیز ridit

به‌منظور بررسی روند زمانی- مکانی دید افقی در سواحل جنوبی دریای خزر، داده‌های ساعتی دید افقی و پارامترهای اقلیمی (رطوبت نسبی، بارش، دما و سرعت باد) در 13 ایستگاه هواشناسی در دوره 1951-2020 اخذ گردید. بعد از غربالگری داده‌ها، تغییرات زمانی دید افقی بررسی شد و آماره ridit روی‌داده‌های ساعتی و ضریب همبستگی روی پارامترهای اقلیمی اجرا شد. نتایج حاکی است که تغییرات میانگین سالانه دید افقی در ایستگاه‌های موردمطالعه 4 دوره (دوره اول سال‌های 1951 تا 1976 دوره افزایش؛ دوره دوم سال‌های 1977 تا 1985 دوره کاهش محسوس؛ دوره سوم سال‌های 1986 تا 2002 دوره ثبات (بدون تغییر اساسی) و دوره چهارم سال‌های 2003 تا 2020 دوره افزایش نسبی بوده‌اند. بیشترین اختلاف مقادیر ridit در بابلسر (0.8 تا 0.2) و کمترین اختلاف آن در مراوه‌تپه (0.5) مشاهده شد. بررسی ضریب همبستگی دید افقی و رطوبت نسبی نشان داد که در هر دو مقیاس سالانه و ماهانه منفی و معکوس بوده است و بیش‌ترین ضریب همبستگی منفی را آستارا (0.47-) و کمترین مقدار آن را ساری (0.07-)، ضریب همبستگی دید افقی با بارش که بیشینه همبستگی منفی معنی‌دار در منجیل (0.15-) و کم‌ترین آن در مراوه‌تپه (0.012-)، همبستگی دید افقی با دما در بیشتر ایستگاه‌ها مستقیم و مثبت بوده و بیشینه همبستگی مثبت را آستارا با مقدار 0.38 به خود اختصاص داده است. همچنین همبستگی سرعت باد بادید افقی منفی نشان داد دامنه بیشینه و کمینه همبستگی معکوس بین 0.28- در ساری و 0.08- در بابلسر در نوسان است

analysis of distribution of temporal-spatial trend of horizontal visibility on the southern coasts of the caspian sea using ridit analysis

the present study aims to investigate the temporal-spatial trend of horizontal visibility in the southern coasts of the caspian sea. for this purpose, horizontal visibility and climatic parameters (relative humidity, temperature, precipitation, and wind speed) were obtainedin 13 selected meteorological stations from 1951-2010. after thedata screening, the temporal changes of the perspective wereexamined. also, ridit tests were applied to examine the trend ofhorizontal visibility, and a correlation coefficient was used toidentify the relationship between the climatic parameters effective in reducing horizontal visibility. the results of the research showed that the average annual dispersion of horizontal visibility in the studied stations experienced relatively different periods; the firstperiod from 1951 to 1976 period of horizontal increase, the secondperiod from 1977 to 1985 period of noticeable decline, the thirdperiod from 1986 to 2002 fixed period (no fundamental change) andthe fourth period from 2003 to 2020 relative increase. among thestations, the highest negative correlation coefficient wasexperienced by astara station, with a value of -0.47, and the lowest was experienced by sari station, with a value of -0.07. in the correlation between horizontal visibility and precipitation in thestudied stations, the maximum significant negative correlation was observed in the manjil station (with a value of -0.15) and the least in the maratape station (with a value of -0.012). the correlation between horizontal visibility and temperature is direct and positivein most stations, and the maximum positive correlation is assignedto the astara station with a value of 0.38. it also showed a negativecorrelation between wind speed and horizontal visibility. the inverse correlation's maximum and minimum range fluctuates between -0.28 in sari and -0.08 in babolsar.