تحلیل فضایی و ارزیابی روند واحدهای گرمایی طول فصل رشد ناشی از تغییرات دمایی در ایران

دما یکی از مهم‏ترین متغیرهای هواشناسی موثر در رشد و نمو موجودات زنده است. برای کمّی‏سازی اثر دما در رشد و نمو گیاهان عموماً از شاخص‏های درجه روز رشد استفاده می‏شود. از این رو، هدف از این تحقیق اندازه‏گیری میزان روند تغییرات درجه‏ روز رشد دماهای 5 و 10 درجه سانتی‏گراد در طول فصل رویشی در 31 ایستگاه سینوپتیک منتخب با 25 سال دوره آماری مشترک (1364 1389) در سطح کشور است. برای محاسبه واحدهای گرمایی طول فصل رشد از روش دمای میانگین روزانه منهای دمای پایه استفاده و نقشه‏های پهنه‏بندی آن تهیه شد. با استفاده از آزمون من‏ کندال، چگونگی و زمان آغاز روند یا تغییرات واحدهای گرمایی مشخص و مقدار تغییرات محاسبه شد. نتایج تحقیق تغییرات بیشتری را در سری‏های مربوط به واحدهای گرمایی با آستانه‏های دمای 10 درجه نسبت به سری‏هایی با آستانه 5 درجه نشان داد. ایستگاه‏های آبادان و اهواز در دمای 10 درجه، برخلاف ایستگاه‏های دیگر، دارای روند کاهشی بودند. نقشه پهنه‏بندی واحدهای گرمایی نشان داد که واحدهای گرمایی در پایه دمایی 5 درجه از جنوب به شمال کشور و از غرب به شرق افزایش می‏یابد و کاهش آن در پایه دمایی 10 درجه است.