تحلیل آماری-همدیدی امواج سرمایشی و فراگیر شمال‏ غرب ایران

هدف از این پژوهش تحلیل الگوهای همدیدی تداوم سه‏روزه امواج سرمایشی شمال ‏غرب ایران طی دهه‏های اخیر است. برای اجرای آن، از داده‏های میانگین دمای روزانه 44 ایستگاه همدیدی شمال ‏غرب طی بازۀ زمانی 1980 تا 2010 استفاده شد. داده‏های دمای روزانه به کمک روش درون‏یابی فضایی کریجینگ و با استفاده از امکانات برنامه‏نویسی محیط نرم‏افزار matlabدر یاخته‏هایی با ابعاد 15×15 کیلومتر درون‏یابی شد و سرانجام 5082 یاخته به‏دست آمد. سپس، با استفاده از آستانه تعریف‏شده، 1196 روز سرد انتخاب شد و با استفاده از روش ادغام وارد (draw) برنامه خوشه‏بندی پراکندگی روزهای به‏دست‏آمده به چهار الگو تقسیم شد و نتایج آن‏ در نرم‏افزار surferترسیم گردید. نتایج این الگوها نشان داد بیشتر سرماهای فراگیر شمال ‏غرب بر اثر شکل‏گیری الگوی پُرفشار سیبری در سطح زمین ایجاد شده‏ است. نحوه آرایش دو سامانه پُرفشار سیبری و پُرفشارهای مهاجر غربی نقش بسیار مهمی در هدایت هوای سرد عرض‏های شمالی به سمت شمال‏ غرب ایفا کرده‏اند. در بیشتر الگوها مهم‏ترین پدیده و عامل اصلی وقوع سرما استقرار ناوۀ عمیق بر روی منطقه است. در بقیۀ موارد قرارگیری کم‏فشار‏ جنب قطبی در مناطق شمالی اروپا و روسیه موجب شده هوای سرد قطبی به سمت عرض‏های پایین‏تر و شمال ‏غرب حرکت کند.