تحلیل عوامل موثر بر خروج سرمایهء مالی از بخش کشاورزی روستاها (مورد: شهرستان دهگلان)

یکی از مشکلات ساختاری بخش کشاورزی، خروج سرمایه‌هایی است که از این فعالیت‌ در روستاها به‌دست می‌آید. خروج سرمایه عارضه‌ای رو به رشد در اقتصاد روستایی است که اثرات منفی بر توسعه روستاها داشته و شکاف توسعه‌ای بین روستا و شهر را بیشتر می‌کند؛ درحالی‌که نگهداشت و بازچرخانی سرمایه‌های تولیدشده در روستاها می‌تواند بستری برای ارتقای شاخص‌های توسعه روستایی فراهم نماید. پژوهش‌ حاضر به واکاوی عوامل موثر بر خروج سرمایهء انباشته‌ شده از بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان دهگلان در استان کردستان پرداخته است. این پژوهش از لحاظ روش، جزو پژوهش‌های توصیفی – تحلیلی است. علاوه بر مطالعات کتابخانه‌ای - اسنادی، داده‌ی لازم با ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته به‌دست آمد. بر اساس فرمول کوکران تعداد 340 نمونه از میان بهره‌برداران کشاورزی در روستاها با روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده انتخاب شدند. برای اطمینان از نرمال بودن داده‌ از آزمون‌های کولموگروف اسمیرونوف و ضریب همبستگی در نرم‌افزار spss استفاده شد؛ سپس برای تحلیل عاملی داده‌ها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار smartpls استفاده شده‌است. نتایج پژوهش‌ بیانگر اثر مثبت و معنادار عوامل نهادی - مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی بر خروج سرمایه است. از دیدگاه بهره‌برداران روستایی، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر خروج سرمایه عامل نهادی - مدیریتی با بار عاملی 315/0 است؛ عوامل اجتماعی و اقتصادی به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در عامل نهادی - مدیریتی مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار بر خروج سرمایه عبارت‌اند از نبود یا حضور غیرموثر نهادهای دولتی در بخش کشاورزی، ضعف حمایت‌ها و تسهیلات این نهادها، و سرمایه‌گذاری ناکافی دولت در زیرساخت‌های روستاها. مهم‌ترین عوامل اقتصادی شامل درآمدزایی و اطمینان از بازگشت سرمایه و وجود زمینه‌های سرمایه‌گذاری در شهر است و از مهم‌ترین عوامل اجتماعی می‌توان به مواردی همچون انگیزه سرمایه‌گذاری در اقتصاد شهری (به دلیل سوددهی و بازدهی سرمایه، بازگشت سرمایه، حمایت‌های دولتی و...)، رفاه و امنیت روانی و اجتماعی سرمایه‌گذاری در شهر اشاره کرد.

analysis of factors affecting the outflow of financial capital from the agricultural sector of villages (case: dehgolan county, iran)

city-village relations and the withdrawal of financial capital produced from the agricultural sector of the villages and its transfer to the city; this research has analyzed the causes and factors of capital outflow from the villages to the cities and its consequences in the villages of dehgolan county. this research is descriptive-analytical research. in addition to the library-documentary studies, the necessary data was obtained using a researcher-made questionnaire. based on cochran's formula, 340 samples were selected from rural farmers in 15 villages (out of 105 villages) by stratified sampling. kolmogorov-smirnov and correlation coefficient tests were used in spss software to ensure the normality of the data. then, the structural equation modeling method was used in smart pls software for factor analysis of data. the most important factor affecting capital outflow is the institutional-management factor, the most important of which is the absence or ineffective presence of government institutions in the agricultural sector, weak support and facilities, and insufficient government investment in rural infrastructure. among the most important social factors, we can mention the motivation to invest in the cities and the psychological and social security of investing in the city. the most important economic factors include income generation, ensuring the return of capital, and the existence of investment fields in cities (land and housing, industries, banks, etc.). capital outflow is a phenomenon with institutional-management, economic, and social roots (in the order of importance). if it flows from rural areas to cities, it will intensify the inequality and instability of villages.