مهاجرت گزینشی در ایران: الگوها و تفاوت ها

مهاجرت رخدادی گزینشی است و مهاجران نمونه تصادفی از جمعیت مبدا نیستند.این موضوعی است که این مقاله با استفاده از داده‌های سطح خرد سرشماریهای نفوس و مسکن 1390 و 1395 در چارچوب شاخص‌هایی نظیر شدّت مهاجرت و سن در اوج مهاجرت به آن می‌پردازد.. از میان نظریات مطرح‌شده دراین‌باره، تلاش شده تا مفروضات نظریات مرتبط با چرخه عمر و زندگی که با واردکردن تعیین‌کننده‌های بلافصل سعی در نشان دادن اثرات این تعیین‌کننده‌ها در مشخص کردن الگوهای مهاجرتی در جوامع مختلف دارند موردبررسی قرار گیرند. نظریه تعیین‌کننده‌های بلافصل مهاجرت بر اثرگذاری برخی عوامل تغییر یابنده در زندگی فرد مانند ازدواج، شروع و پایان تحصیلات، و ورود به بازار کار که موجب تغییر وضعیت فرد در مراحل مختلف زندگی می‌شوند، بر گزینشی بودن فرایند مهاجرت تاکید دارد. نتایج بررسی نشان داد که در دهه 95-1385 با تاخیر سنی (به‌ویژه برای مردان) و شدّت کمتر مهاجرت در نقاط اوج آن روبرو بوده‌ایم. همچنین، نتایج نشان داد که شدّت مهاجرت در تمام سنین در استان‌های بیشتر توسعه‌یافته بیشتر از سایر استان‌ها و در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی بوده است. بعلاوه، بیشترین شدّت مهاجرت در میان جوانان، مردان، افراد متاهل، و تحصیل‌کردگان دانشگاهی بوده است. در دوره 95-1390 در مقایسه با دوره 90-1385، تفاوت‌های جنسیتی مهاجرت کاهش‌یافته و احتمال مهاجرت افراد با تحصیلات دانشگاهی افزایش‌یافته است. ازاین‌رو، عوامل چرخه عمر و گذارهای زندگی با شدّت مهاجرت هم‌خوانی داشته و در برخی دوره‌های چرخه زندگی مهاجرت به اوج خود می‌رسد.

selective migration in iran: patterns and differences

migration is a selective event, and migrants are not a random sample of the origin population. this is the issue that this article deals with using the micro-level data of the population and housing censuses of 2011 and 2016 in the framework of indicators such as migration intensity and age at migration peak. among the various theories proposed in this regard, an attempt has been made to examine the assumptions of the theories related to the life cycle, introducing immediate determinants to demonstrate the effects of those determinants on migration patterns in different societies.the theory of proximate determinants of migration emphasizes the factors such as marriage, beginning and end of education, and entering the labor market, which causes a change in a person's status at different stages of life, on migration selectivity. the study's results showed that in the decade of 2006-2016, we faced age delay (especially for men) and less migration intensity at its peak. also, the results showed that migration intensity in all ages was higher in more developed provinces than in other provinces and urban areas than in rural areas. in addition, the results showed that the highest migration intensity was among young people, men, married people, and university graduates. from 2011 to 2016, compared to the period of 2006-2011, gender differences in migration have decreased, and on the contrary, the probability of migration of people with a university education has increased. therefore, life cycle factors and life transitions are consistent with the intensity of migration.