شناسایی تحولات کرونولوژیک الگوهای رفتاری افراد در بازار سنتی ایرانی، موردمطالعه: بازار وکیل شیراز

تحولات عمیق کالبدی و اجتماعی دوران مدرن در شهرهای ایران، منجر به افت ارزش و پیوستگی اجتماعی در بازارها به‌عنوان مکان زیستِ جمعی افراد، بستر رفتارهای فردی و میان فردی و کانون میراث تاریخی شهر شد. بررسی عوامل ایجادکننده تغییرات در بازار ازآن‌جهت که مجموعهای درهم‌تنیده از کنشهای ارزشمند را داراست، حائز اهمیت است. بازار وکیل شیراز همچون کالبدی مجروح در پی تقلید نادرست از فرهنگ شهرسازی غرب در وضعیت بی‌توجهی به ساختار شهرسازی ایرانی-اسلامی قرار دارد. پژوهش حاضر باهدف تبیین تحولات کرونولوژیک الگوهای رفتاری افراد در بازار وکیل شیراز با اتخاذ راهبرد استفهامی برای معنا کاوی کنش‌های کنشگران و درک جهان ذهنی آن‌ها پیش برده شده است. در این راستا مشاهده مشارکتی و مصاحبه‌های ژرف باهدف درون‌نگری همدلانه با کنشگران استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که زیر مقوله‌های «دوگانه برخورد آشکار و ضمنی» و «احساس امنیت و خودمانی بودن» در مقوله عرصه کنش متقابل فروشنده-مشتری، زیر مقوله‌های «جامعه‌پذیری» و «پیوند اجتماعی- عاطفی» در مقوله عرصه کنش فروشنده-فروشنده و زیر مقوله‌های «سنخیت فرهنگی» و «حس تعلق و مالکیت به فضا» در مقوله کنش رهگذران در حال و گذشته دارای تفاوت‌هایی است و به ترتیب زیر مقوله‌های «جامعه‌پذیری» با 387 رمزگان، «سنخیت فرهنگی» با 305 رمزگان و «ارتباط اجتماعی-عاطفی» با 147 رمزگان، بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند که به ترتیب در مولفه‌های شبکه روابط اجتماعی، الگوهای پایدار فعالیتی و نظام ادراکی- معنایی جای می‌گیرند و نشان از تغییرات بدون توجه به ماهیت و ارزش‌های تاریخی محیط دارند که باید در طرح‌های اجرایی و تصمیمات مدیریت شهری در دستور کار قرار گیرد.

identifying the chronological evolution of people's behavioral patterns in the iranian traditional bazaars case study: vakil bazaar, shiraz

the profound physical and social changes of modern times in iranian cities led to a decrease in the value and economic, social and physical continuity in the bazaars (the biosocial location of a wide range of individuals, the context of different individual and group behaviors, and the center of the economy, culture and historical heritage of each city). it is essential to investigate the factors causing changes in the bazaar since it has an entangled plectrum of valuable actions. vakil bazaar in shiraz city is also physically injured due to incorrect imitation of western urban culture in the state of disregard for the structure of iranian-islamic urban planning.the contribution of the present study is to explain the chronological developments of people's behavioral patterns in vakil bazaar in shiraz by adopting a strategy to explore actors' actions and understand their subjective world semantically. therefore, participatory observation and in-depth interviews were exerted to be introspective and empathetic with activists. the findings show that the sub-categories of duality of overt and implicit encounter and feeling of security and intimateness in the field of seller-customer interaction, sub-categories of socialization and socio-emotional bonding in the field of seller-seller interaction, and sub-categories of cultural age and sense of belonging and ownership of space in the field of the mutual action of passersby in the present and past have differences. in order, the sub-categories of socialization with 387 codes, cultural age with 305 codes, and socio-emotional relationship with 147 codes had the highest weight among the extracted sub-categories, which are included in the components of the social relations network, sustainable patterns of activity and semantic perceptual system, respectively. finally, these codes show changes regardless of the nature and historical values of the environment that should be included in the executive plans and urban management decisions.