ارزیابی فرصت‌های ژئوپلیتیکی برنامه همکاری جامع (25 ساله) ایران و چین

بعد از جنگ سرد و با شکست رقابت‌های دوقطبی و ایدئولوژی‌محور، روابط مبتنی بر اقتصاد گسترش یافت. انتهای قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم دهه‌های ظهور قدرت‌های جدید اقتصادی در قاره آسیا بود. یکی از این قدرت‌ها کشور چین بود که با اصلاحات گسترده از سال 1979 میلادی و توسعه روابط خود با غرب و جذب سرمایه‌گذاری کشورهای توسعه‌یافته شاهد جهشی بزرگ در اقتصاد خود بود. در دو دهه اول قرن بیست و یکم هیچ کشوری به اندازه چین مورد توجه ابرقدرت جهان یعنی ایلات متحده نبوده است؛ چراکه بزرگترین چالشگر قدرت اقتصادی آمریکا بوده است. لذا سیاست‌های مهار چین همیشه در دستور کار آمریکا و غرب بوده است. کشور چین برای مقابله با اقدامات غرب با محوریت آمریکا، دست به اقدامات گسترده‌ای در مشارکت با کشورهای نوظهور اقتصاد جهان در قالب بریکس، بانک اوراسیایی و نیز «ابتکار کمربند و جاده» زده است که آخرین مورد به عنوان یک سازوکار ژئواکونومیکی مورد توجه جهانیان است. این ابرپروژه دارای پیوست‌های در قالب توافق‌های همکاری دو و چندجانبه است که نمونه آن توافق همکاری جامع (25 ساله) ایران و چین است که مورد توجه این مقاله است. لذا در این پژوهش سعی بر این بوده تا به بررسی فرصت‌های ژئوپلیتیکی این توافق برای ایران در قالب یک سوال اساسی پرداخته شود: براساس سند برنامه همکاری‌های جامع (25 ساله) ایران و چین مهم ترین فرصت‌های ژئوپلیتیکی برای ایران در این سند کدامند؟ این مقاله که با روشی تحلیلی توصیفی و براساس مفهوم ژئواکونومی و رویکرد وابستگی متقابل نگارش شده به عوامل مثبت و فرصت‌های ژئوپلیتیکی توافق مذکور پرداخته است.

evaluating the geopolitical opportunities of the comprehensive cooperation program (25 years) between iran and china

the end of the 20th century and the beginning of the 21st century were the decades of the emergence of new economic powers in the asian continent. one of these powers was china, which witnessed a significant leap in its economy with extensive reforms since 1979 and the development of its relations with the west, and the attraction of investment from developed countries. in the first two decades of the 21st century, no country has been more interested in the world's superpower, the united states, than china, and has been the biggest challenger to america's economic power. therefore, policies to contain china have always been on the agenda of america and the west. in order to counter the actions of the west centered on the united states, china has taken extensive measures in partnership with the emerging countries of the world economy in the form of brics, the eurasian bank, and also the belt and road initiative, the last of which is considered as a geo economic mechanism. this super project has been annexed in the form of bilateral and multilateral cooperation agreements, an example of which is the comprehensive cooperation agreement (25 years) between iran and china, which is the focus of this article. this article, with an analytical descriptive method and based on the geo economics and interdependence approach, deals with the abovementioned agreement's positive factors and geopolitical opportunities.